ΠΑΛΙΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΑΓΙΑΣ
ΑΦΗΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΤΥΧΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΟΧΗ ΤΟΥΣ
Δημήτρης Αλαμάνος Εκ Κερκύρας, (εις Αγιά περίπου 1830 -1840) Ιατρός και δεινός κυνηγός, ο οποίος δεν συμμετείχε στη Θεσσαλική Επανάσταση του 1854. Γερμανικής καταγωγής και Αγγλικής υπηκοότητας. Πολιτογραφήθηκε Αγιώτης, εγκατέλειψε την Λάρισα επειδή παντρεύτηκε την Μαρία Χατζημήτρου, κόρη του Γεωργίου, εμπόρου και διορισμένου αρχικοτσάμπαση της περιοχής από τον Αλή Πασά. Προσωπικότητα με ισχυρή ακτινοβολία, ευγένειας, πολιτισμού, ανθρωπισμού και ολόψυχης συμπαράστασης στους πάσχοντες. Ελέχθη ότι ήταν ο σημαντικότερος ξένος που πέρασε από την Αγιά τον 19ο αιώνα. Ίδρυσε το Παρθεναγωγείο της Αγιάς το 1874 του οποίου τη λειτουργία εξασφάλισε με δωρεά 200 λιρών. Έκτισε και την πέτρινη γέφυρα στο δρόμο προς Αγιόκαμπο μετά την διασταύρωση προς Ποταμιά, γνωστή ως γέφυρα του Αλαμάνου, το 1858. Ο Δημ. Αλαμάνος εκοιμήθη το 1873 (22α Απριλίου), άτεκνος, εις ηλικία ολίγον μετά τα εξήντα μάλλον εκ βαθυτάτης θλίψεως για τον θάνατο δύο μικρών ανεψιών του. Η κηδεία του καταγράφεται υπό των βιογράφων του(21) ως ανεπανάληπτο γεγονός εις την Αγιά.
Κείμενο: π. Νεκτάριος Δρόσος ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙΟΥ
Γέφυρα Ομολίου (Λασποχωρίου):
Γέφυρα Ομολίου (Λασποχωρίου): Σύμφωνα με μία οικοδομική επιγραφή στην τούρκικη γλώσσα, χτίστηκε το 1726 από τον Οσμάν Πασά. Πιθανότατα η ημερομηνία, αν δεν πρόκειται για τη χρονολογία κατασκευής του γεφυριού, να είναι η χρονολογία ανακαίνισής του και το γεφύρι να είναι παλιότερο, ίσως βυζαντινό. Πρόκειται για μεγάλο γεφύρι, που γεφύρωνε τον Πηνειό και σε παλιότερους καιρούς συνέδεε το Ομόλιο με την περιοχή μετά τη γέφυρα των Τεμπών (Πυργετό, Κρανιά κ.ά.). Λυπηρό είναι ότι από το γεφύρι σώζεται μόνο ένα από τα τόξα του, το κύριο άνοιγμα, που περιβάλλεται κυριολεκτικά από τα δέντρα, διαβρώνοντάς το. Η φθορά του χρόνου είναι εμφανής... Η ιστορία της κατασκευής του γεφυριού δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως σε όλα τα σημεία της αν και αρκετά στοιχεία μας είναι διαθέσιμα από αναφορές κυρίως περιηγητών της εποχής και μεταγενέστερους. Αν και αναφέρεται σε διάφορες ιστορίες που προέρχονται από διηγήσεις μεγαλυτέρων ότι μπορεί και να είχε κατασκευαστεί από τον Μέγα Αλέξανδρο(!) στη προσπάθειά του να κατεβεί στην νότια Ελλάδα πριν ξεκινήσει τις μακρινές του επελάσεις στην Ανατολή, ή ίσως να ήταν Βυζαντινό ή Ενετικό κατασκεύασμα, διαπιστώνεται ότι χτίστηκε πολύ αργότερα και σχετικά πρόσφατα στην ιστορία μας. Κτίστηκε με έξοδα ενός Λαρισινού, του Οσμάν πασά κατά το έτος 1139 όπως αναφέρει και η πλάκα η οποία χαράχτηκε με την αυτή ημερομηνία. Το μουσουλμανικό αυτό έτος αντιστοιχεί στο δικό μας 1726 και η κατασκευή του είχε σαν στόχο να διευκολύνει την επικοινωνία και τη μεταφορά προϊόντων από την μία κοίτη του Πηνειού στην άλλη. Συνέδεε ουσιαστικά τον Πυργετό με το Ομόλιο πολύ κοντά στο δεύτερο.
Οι πέτρινοι όγκοι που χρησιμοποιήθηκαν για το χτίσιμο του γεφυριού, αναφέρεται σε ιστορικές πηγές, ότι προέρχονται από τους Ελληνικούς βωμούς του Μπαμπά, στην περιοχή της Ιτέας πριν την είσοδο του Πηνειού στα Τέμπη. Επειδή οι πέτρες εκεί κινδύνευαν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή διάφορων οικοδομημάτων λόγω της λάξευσής τους, διατέθηκαν για την κατασκευή του γεφυριού που τους ήταν πάρα πολύ χρήσιμο και απαραίτητο για το διαμετακομιστικό τους εμπόριο, κυρίως δε, επιλέγηκαν γιατί το κόστος του γεφυριού θα παρέμενε σε χαμηλά επίπεδα (με τα οικονομικά δεδομένα της εποχής). Το γεφύρι εξυπηρετούσε τις εμπορικές αλλά και τις καθημερινές ανάγκες της περιοχής για πάρα πολλά χρόνια, μέχρι που το 1811, ύστερα από κάποια πλημμύρα του Πηνειού, η πίεση του νερού γκρέμισε τμήμα του γεφυριού. Αυτό συνέβη, μάλλον, γιατί πάνω στο γεφύρι χτίστηκε κάποιο βαρύ κτίσμα (ίσως κάποιος πύργος) το οποίο επιβάρυνε τις αντιστάσεις του γεφυριού στην ορμή του ποταμού, και έτσι σε αυτή την κρίσιμη στιγμή δεν άντεξε το βάρος και την πίεση. Από τα τέσσερα μεγάλα ανοίγματα που αποτελούνταν άντεξαν μόνο τα δύο απ' αυτά από την πλευρά του Πυργετού. Όσο όμως δεν κατάφερε η φύση να καταστρέψει, το κατάφερε ο άνθρωπος, αφού και από τα δύο μεγάλα ανοίγματα έμεινε μόνο το ένα, μιας και από το εναπομείναν τμήμα του γεφυριού, αποσπάστηκαν οι λαξευμένες πέτρες του για να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή σπιτιών, τόσο στον Πυργετό όσο (κυρίως) στο Ομόλιο, αφού από την πλευρά αυτή το γεφύρι είχε ήδη πέσει και η συλλογή πέτρας ήταν εύκολη και σε μικρή, ελάχιστη, απόσταση από τον οικισμό. Δυστυχώς όμως, η ιστορία του γεφυριού καταγράφει και σήμερα την πορεία καταστροφής του, τόσο από το φυτικό περιβάλλον που φύεται γύρω του, όσο και από το ίδιο το ποτάμι που, αν και δεν προκαλεί τις μεγάλες πλημμύρες του παρελθόντος, συχνά "φουσκώνει" και επιτίθεται στο αδύναμο πλέον γεφύρι, θέτοντάς το σε μέγιστο κίνδυνο οριστικής και πλήρους κατάρρευσης Ένα σπάνιο μνημείο λαϊκής αρχιτεκτονικής, λαογραφικής κληρονομιάς αλλά και ανθρώπινης επικοινωνίας μπήκε σε τροχιά αποκάλυψης- αναπαλαίωσης από την Νομαρχία Λάρισας. Πρόκειται για γεφύρι στην περιοχή Ομολίου του Δήμου Ευρυμενών του Νομού Λάρισας, το οποίο είναι και το μεγαλύτερο πέτρινο γεφύρι στην χώρα, μήκους 450 μέτρων και κατασκευάστηκε το 1724 επί εποχής Οσμάν πασά για να ενώσει το Ομόλιο με τον Παλαιόπυργο. Το γεφύρι αποκαλύφθηκε μερικώς με την πρώτη από μία σειρά παρεμβάσεων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λάρισας. Χρειάστηκαν σχεδόν έξη μήνες για να αποκαλυφθεί και να συντηρηθεί ένα μεγάλο τμήμα του με χρηματοδότηση του Ταμείου Εθνικής Οδοποιίας ύψους 250χιλ ευρώ, μετά από πολύμηνη συνεργασία της Νομαρχίας με τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γιώργο Σουφλιά. Στην παρούσα χρονική στιγμή, ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση αποκάλυψης και αναπαλαίωσης και από την Νομαρχία Λάρισας και τους αρμόδιους φορείς προετοιμάζεται φάκελος με πρόταση για την περαιτέρω χρηματοδότηση του έργου από το Δ ΚΠΣ προκειμένου να ολοκληρωθεί το έργο της αποκάλυψης και της συντήρησής του. Για την προώθηση της προσπάθειας θα κληθεί στην περιοχή και ο υπουργός Πολιτισμού Μιχ Λιάπης, ενώ τις προσεχείς ημέρες συγκαλείται σύσκεψη συναρμοδίων φορέων, των δημάρχων της περιοχής, του πολιτιστικού-περιβαλλοντικού συλλόγου "ΔΡΥΑΣ" -που συνέβαλε καθοριστικά στην ανάδειξη του γεφυριού-και των αρχαιολογικών υπηρεσιών για την καλύτερη προετοιμασία του φακέλου. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την νέα χάραξη του Αυτοκινητοδρόμου ΠΑΘΕ τόσο το γεφύρι όσο και ο ιδιαίτερα φυσικού κάλους ποτάμιος περιβάλλων χώρος του Πηνειού, θα είναι ορατά από τους διακινούμενους , ενώ προβλέπεται και η δημιουργία πολιτιστικής διαδρομής σε συνδυασμό με άλλα μνημεία της περιοχής εξόδου των Τεμπών. Ένα παραδοσιακό γιοφύρι στο Ομόλιο, με μεγάλη ιστορία ανακατασκευάζει η Νομαρχία Λάρισας για να αποδώσει στην περιοχή και το νομό, ένα πραγματικό έργο τέχνης από το παρελθόν.
|
ΓΕΦΥΡΑ ΡΑΚΟΠΟΤΑΜΟΥ
ΕΛΑΦΟΣ
ΑΝΑΤΟΛΗ
ΒΑΘΥΡΕΜΑ
Koutsogiannis George Βαθύρεμα - Βυζαντινό γεφύρι.
Koutsogiannis George Βαθύρεμα - Βυζαντινό γεφύρι.
ΓΙΟΦΥΡΙ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΣΙΓΚΙΝΕΣ
ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ ΠΑΠΑΡΙΖΑΙΝΑΣ ΚΟΚΚΙΝΟ ΝΕΡΟ
Γεφύρι Παπαρίζαινας στο Κόκκινο Νερό: Ως χρονολογία ίδρυσης, η κτητορική επιγραφή που φέρει, αναφέρει το 1719, μάλλον όμως πρόκειται για το έτος που το γεφύρι πήρε τη σημερινή του μορφή. Πιθανότατα είναι παλαιοχριστιανικό ή βυζαντινό και απ’ αυτό ίσως πέρασε ο Αλέξιος Α’ το 1084, κατευθυνόμενος στην πολιορκημένη από τους Νορμανδούς, Λάρισα.
Ρημάζει και κάποια στιγμή θα πέσει .Έχουμε διαμαρτυρηθεί τόσες φορές αλλά η 7 εφορία αρχαιοτήτων έχει αλλού το μυαλό της και ο δήμος φυσικά....
Κόσμημα για το Κόκκινο Νερό 10 μέτρα από τον κεντρικό δρόμο και δεν σκέφτηκε κάποιος να κόψει τα λίγα κλαριά και να το φωτίσει με ένα προβολέα..Κόστος 0. Πάνω στο γεφύρι έχουν φυτρώσει δέντρα και οι ρίζες θα το ρίξουν κάποιο μέρα....
