Μεγαλόβρυσο (παλαιότερη ονομασία Νιβόλιανη = ουράνια πόλη ). Παραδοσιακός οικισμός.
Μεγαλόβρυσο
Το Μεγαλόβρυσο (Τοπική Κοινότητα Μεγαλοβρύσου - Δημοτική Ενότητα ΑΓΙΑΣ), ανήκει στον δήμο ΑΓΙΑΣ της Περιφερειακής Ενότητας ΛΑΡΙΣΑΣ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”. Η επίσημη ονομασία είναι “το Μεγαλόβρυσον”. Έδρα του δήμου είναι η Αγιά και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Θεσσαλίας. Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, το Μεγαλόβρυσο ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Μεγαλοβρύσου, του πρώην Δήμου ΑΓΙΑΣ του Νομού ΛΑΡΙΣΗΣ. Το Μεγαλόβρυσο έχει υψόμετρο 579 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 39,7345643712 και γεωγραφικό μήκος 22,7531051186. Οδηγίες για το πώς θα φτάσετε στο Μεγαλόβρυσο θα βρείτε εδώ. Γενικές πληροφορίες για το Μεγαλόβρυσο Απόκρυψη Διοικητική διαίρεσηΜεγάλη Γεωγρ. Ενότητα: ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑΑποκεντρωμένη Διοίκηση: Θεσσαλίας - Στερεάς ΕλλάδαςΠεριφέρεια: ΘεσσαλίαςΠεριφερειακή Ενότητα: ΛΑΡΙΣΑΣΔήμος: ΑΓΙΑΣΔημοτική Ενότητα: ΑΓΙΑΣΤοπ. ή Δημ. Κοινότητα: Τοπική Κοινότητα ΜεγαλοβρύσουΈδρα Δήμου: ΑγιάΚωδικός Οικισμού: 2202010601Απόκρυψη Καποδιστριακός ΔήμοςΠρώην Δήμος ή Κοινότητα: ΑΓΙΑΣΠαλ. Όνομα Τοπ. Διαμερίσματος: Μεγαλοβρύσου Απόκρυψη Γεωγραφικά στοιχείαΕπίσημη Ονομασία: το ΜεγαλόβρυσονΥψόμετρο: 579Γεωγραφικό Μήκος: 22.7531051186Γεωγραφικό Πλάτος : 39.7345643712Γεωγ. Διαμέρισμα: ΘεσσαλίαΝομός: ΛΑΡΙΣΗΣ Περιφέρεια Θεσσαλίας›Περιφερειακή ενότητα ΛΑΡΙΣΑΣ›Δήμος ΑΓΙΑΣ›Τοπικό διαμέρισμα Μεγαλοβρύσου›Μεγαλόβρυσο Μεγαλόβρυσο ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ
Στα 600μ, σε πλάτωμα του Κισσάβου βρίσκεται το Μεγαλόβρυσο (Νιβόλιανη= ουράνια πόλη). Χαρακτηρίζεται ως παραδοσιακός οικισμός, ακόμη και τα σπίτια του χαρακτηρίζονται από ομοιομορφία ως προς το χρώμα τους. Χτισμένο πάνω σε δυο λοφοσειρές στις πλαγιές της Όσσας, 7χλμ από την Αγιά και 43χλμ από την Λάρισα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία, την δενδροκομία και την κτηνοτροφία. Η βρύση "Μεσοχώρι" κοσμεί το χωριό, ενώ η πηγή "Μεγάλη Βρύση" που το υδρεύει και το αρδεύει, θα αποζημιώσει τον επισκέπτη που έχει πρόσβαση τόσο με τα πόδια όσο και με το αυτοκίνητο. Η θέα από τη θέση "Καραούλι, 200μ έξω από το χωριό προσφέρει επαφή με παρθένα κυριολεκτικά φύση. Από το χωριό έχετε θέα στο Αιγαίο, τον κάμπο της Αγιάς, το Μαυροβούνι, το Πήλιο, τον Θεσσαλικό κάμπο, τις Σποράδες και με καθαρή ατμόσφαιρα την Χερσόνησο του Άθω. ..Χαρούμενο τόνο στην καρδιά του καλοκαιριού στο Μεγαλόβρυσο προσφέρουν τα πανηγύρια στις 20/7 του Προφ.Ηλία και στις 27/7 του Αγ.Παντελεήμονα, με γλέντι στην πλατεία του χωριού. Ξεχωριστή εμπειρία θα ζήσει κάποιος αν παραβρεθεί στα «Πασχαλόγιορτα», στις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του Πάσχα με κυκλικό χορό ανδρών-γυναικών στην πλατεία του χωριού. Αξιόλογες επίσης είναι οι εκδηλώσεις την Κυριακή της Τυροφάγου και τις Αποκριές.Στο χωριό σώζεται το μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το καθολικό του οποίου ανάγεται στο 13ο αι. και ανακαινίσθηκε το 1639. Αξιόλογες είναι και οι εκκλησίες του Αγ. Αθανασίου, του Αγ. Γεωργίου και του Αγ. Δημητρίου. Το Μεγαλόβρυσο είναι κηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός, αφού αρκετά από τα σπίτια παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο, καθώς ντόπιοι και Ηπειρώτες μάστοροι συνάρμοζαν με μοναδικό τρόπο την πέτρα και το ξύλο.Σε υψόμετρο 600 μέτρων, σε πλάτωμα του Κισσάβου βρίσκεται το Μεγαλόβρυσο [παλιότερη ονομασία Νιβόλιανη = ουράνια πόλη στα σλαβικά]. Το χωριό έχει χαρακτηρισθεί παραδοσιακός οικισμός και τα σπίτια του [χτισμένα από ντόπιους και Ηπειρώτες μαστόρους] χαρακτηρίζονται από την ομοιομορφία ως προς το χρώμα τους. Είναι χτισμένο πάνω σε δύο λοφοσειρές στις ΒΑ. πλαγιές της Όσσας, 7 χλμ. από την Αγιά και 43 χλμ. από τη Λάρισα. Η χρονολογία ίδρυσης του χωριού δεν είναι γνωστή, εικάζεται όμως ότι είναι μεταξύ 11ου-13ου αι. Οι 438 κάτοικοι του ασχολούνται με τη γεωργία, τη δενδροκομία και την κτηνοτροφία. Σήμερα ανήκει στο Δήμο Αγιάς. Η βρύση "Μεσοχώρι" κοσμεί το χωριό, ενώ η πηγή "Μεγάλη Βρύση", που το υδρεύει και το αρδεύει, θα αποζημιώσει τον τολμηρό επισκέπτη [πρόσβαση με τα πόδια ή με αυτοκίνητο -1 χλμ.]. Η θέα από τη θέση "Καραούλι", 200 μ. έξω από το χωριό, προσφέρει την επαφή με μια παρθένα κυριολεκτικά φύση. Από κει μπορεί κανείς να ατενίσει το Αιγαίο, τον κάμπο της Αγιάς, το Μαυροβούνι, το Πήλιο, το θεσσαλικό κάμπο και με καθαρή ατμόσφαιρα, τις Σποράδες και τη χερσόνησο του Άθω. Ένα πανέμορφο μονοπάτι συνδέει το Μαγαλόβρυσο με την Αγιά. Είναι ένα πολύ παλιό μονοπάτι - καλντερίμι που περνά μέσα από ένα πανέμορφο δάσος δίπλα στο ρέμα. Παλιά ήταν η μόνη συνδετήρια οδός με το κεφαλοχώρι της περιοχής, την Αγιά. Οι κάτοικοι μέσα απ' αυτό το μονοπάτι κάλυπταν τις ανάγκες τους για εκπαίδευση, εμπόριο, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, διασκέδαση. Οι κάτοικοι του Μεγαλοβρύσου επίσης, κατέβαιναν να πουλήσουν το κοκκάρι και τα υπόλοιπα προϊόντα τους στο μεγάλο παζάρι της Αγιάς και έκαναν τις προμήθειές τους. Το Μεγαλόβρυσο είναι κηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός, αφού αρκετά από τα σπίτια παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο, καθώς ντόπιοι και Ηπειρώτες μάστοροι συνάρμοζαν με μοναδικό τρόπο την πέτρα και το ξύλο Του Ντινου Κιουση «Μεγαλόβρυσον- Χωρίον της επαρχίας Αγυιάς (Αγιάς) του νομού Λαρίσσης, αποτελούν ιδίαν ομώνυμον κοινότητα. Κείται προς Β. της Αγυιάς, εις απόστασιν μίας ώρας επί των πλευρών της Οσσης και έχει ακμαίαν κτηνοτροφίαν και σηροτροφίαν, ταχυδρομικόν και τηλεφωνικόν γραφείον και δημοτικόν σχολείον. Παλαιότερα ωνομάζετο Νιβόλιανη. Κάτοικοι 941 (1928)». (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 1931) Επισκέφθηκα το Μεγαλόβρυσο για πρώτη φορά πριν από 10 χρόνια και έφυγα με ανάμεικτα συναισθήματα χαράς και λύπης. Χαράς γιατί είχα εντυπωσιαστεί από την ομορφιά του τόπου και λύπης γιατί αυτό το όμορφο μέρος είχε σχεδόν εγκαταλειφθεί. Σήμερα η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη και το χωριό κατοικείται πάλι χωρίς όμως να έχει, όπως παλιά, «ακμαίαν κτηνοτροφίαν και σηροτροφίαν». Το Μεγαλόβρυσο λοιπόν βρίσκεται σε ύψος 600 περίπου μέτρων, στις Ν.Α. πλαγιές του Κισσάβου. Είναι κτισμένο σε δύο λοφοσειρές που τις διασχίζει μια ρεματιά και απέχει 7 χλμ. από την Αγιά και 43 χλμ. από τη Λάρισα. Το πότε κτίστηκε το χωριό δεν είναι είναι γνωστό. Ξέρουμε μόνον πως προϋπήρχε της κατάκτησης της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1393. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι πως κτίστηκε μεταξύ 11ου και 13ου αι. από γεωργοκτηνοτρόφους που κατέβηκαν εκεί από τη σημερινή Σερβία μετά τον 11ο αι., εξ ου και το σλάβικο τοπωνύμιο Νιβόλιανη. Οι ντόπιοι θεωρούν ότι Νιβόλιανη σημαίνει ουράνια πόλη. Ομως ο Γιάννης Κορδάτος στην «Ιστορία επαρχίας Βόλου και Αγιάς» γράφει τα εξής: «Ο Vasmer ετυμολογεί αυτό το τοπωνύμιο από το σλαβικό Nevoljane που θα πει κακοτοπιά, μέρος φτωχό και επικίνδυνο. Αλλοι, όμως, που ξέρουν καλά σλαβικά μού είπαν πως σημαίνει σκλάβοι-δούλοι, άρα Σκλαβοχώρι. Οι παλαιοί πάλι Νεβολιανίτες παραδέχονταν μεν πως το όνομα του χωριού τους είναι σλαβικό, μα του έδιναν τη σημασία Ουρανία». Το Μεγαλόβρυσο, όπως πολλά μέρη της Ελλάδος γνώρισε δόξες και καταστροφές. Κι ανατρέχουμε στο βιβλίο του Κορδάτου: «Πιο πάνω από τον Αγιόκαμπο σε ένα οροπέδιο που σχηματίζει μια βουνοκορφή του Κισσάβου είναι το χωριό Νεβόλιανη που στα τελευταία χρόνια μετονομάστηκε Μεγαλόβρυσο. Βρίσκεται μίαν ώρα μακριά από την Αγιά κι έχει ωραία θέα. Βλέπει κανείς από τη Νεβόλιανη το Αιγαίο κι ένα κομμάτι του Ποριού. Εχει νερά τρεχούμενα και τα παλιά σπίτια του μαρτυρούν πως στο μέρος αυτό παλαιότερα ήταν ένα μεγάλο χωριό, ίσως το πρώτο χωριό της σημερινής περιοχής της Αγιάς. Είχε ακουστά χαλκοματάδικα και υφαντουργεία. Οι Αγιώτες για πολλά χρόνια που η Αγιά ήταν ακόμα μικρό χωριό, πλήρωναν φόρο στους Νεβολιανώτες και τον φόρο αυτό τον λέγανε κανίσκια, ονομασία φράγκικη». Εξαιρετικό κλίμα Ο Αγιώτης δάσκαλος Γ. Δ. Καρτερός που επισκέφθηκε το Μεγαλόβρυσο στις 19 Σεπτεμβρίου του 1890 για τις εξετάσεις του Δημοτικού Σχολείου περιγράφει σχεδόν ποιητικά το χωριό: «Γενικώς περί Νιβόλιανης χαράσσω τας εξής σειράς: προ 400 ετών αύτη ήτο πρωτεύουσα της επαρχίας Αγυιάς, είχε 500 οικογενείας, εν αυτή εγίνετο εβδομαδιαία αγορά, αλλά τη ενεργεία κυρ-Γεώργου τινός Αγυιώτου μετηνέχθη η αγορά αύτη εις Αγυιάν, ήτις είχε μόνον ολίγα καλύβια ένθα παρέμειναν εν καιρώ χειμώνος οι γεωργοί, οι δε κτηματίαι κατώκουν εις Νιβόλιανην... Κατέχει δε αύτη τοποθεσίαν ένθα το βλέμμα του επισκέπτου επαναπαύεται καταγοητευμένον εκ της μεγαλοπρεπούς και πολυχρόου χλαμύδος της φύσεως, δεν στερείται δε και υδάτων αφθόνων και αξίων λόγου ποθητών μεγίστων μάλιστα εν ώρα θέρους». Σήμερα, οι ομορφιές αυτές παραμένουν. Εξάλλου το Μεγαλόβρυσο ήταν θέρετρο ήδη από την εποχή της Τουρκοκρατίας και λόγω του καλού του κλίματος. Κατά την επιδημία χολέρας στη Λάρισα το 1814 ο γιος του Αλή Πασά, ο Βελής παράτησε την πόλη και με τους ανθρώπους του και το χαρέμι του πήγε στην περιοχή τον Ιούλιο κι έφυγε τον Δεκέμβριο. Αξιοθέατα Το Μεγαλόβρυσο χαρακτηρίζεται ως παραδοσιακός οικισμός, ακόμη και τα σπίτια του χαρακτηρίζονται από ομοιομορφία ως προς το χρώμα τους. Η βρύση «Μεσοχώρι» κοσμεί το χωριό, ενώ η πηγή «Μεγάλη Βρύση» που το υδρεύει και το αρδεύει, θα αποζημιώσει τον επισκέπτη που έχει πρόσβαση τόσο με τα πόδια όσο και με το αυτοκίνητο. Η θέα από τη θέση «Καραούλι», 200 μ έξω από το χωριό είναι εξαιρετική. Από το χωριό έχετε θέα στο Αιγαίο, τον κάμπο της Αγιάς, το Μαυροβούνι, το Πήλιο, τον Θεσσαλικό Κάμπο, τις Σποράδες και με καθαρή ατμόσφαιρα τη Χερσόνησο του Αθω. Τέλος, αξίζει να επισκεφθείτε την Μονή της Παναγιάς (Κοιμήσεως Θεοτόκου). Είναι μοναστήρι της βυζαντινής εποχής, χωρίς μοναχούς σήμερα. Το καθολικό είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με πεσσοστοιχίες, νάρθηκα και εξωτερική στοά, κατάγραφο με τοιχογραφίες του 1639 και ενδιαφέρον ξυλόγλυπτο τέμπλο. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος του κτιρίου ανάγεται στη βυζαντινή περίοδο, όπως δείχνει η τοιχοδομία του. Το χωριό δεν έχει υποδομή για να μείνετε. Ο πιο κοντινός ξενώνας βρίσκεται στο Μεταξοχώρι (6 χλμ. απόσταση ..... Το Μεγαλόβρυσο βρίσκεται σε ύψος 600 περίπου μέτρων, στις ΝΑ πλαγιές του Κισσάβου. Είναι κτισμένο σε δυο λοφοσειρές που τις διασχίζει μια ρεματιά και απέχει 7 χιλιόμετρα από την Αγιά και 43 χιλιόμετρα από την Λάρισα. Το πότε κτίστηκε το χωριό δεν είναι γνωστό. Ξέρουμε μόνο πως προϋπήρχε της κατάκτησης της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1393. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι πως κτίστηκε μεταξύ 11ου και 13ου αι. από γεωργοκτηνοτρόφους που κατέβηκαν εκεί από τη σημερινή Σερβία μετά τον 11ο αι., εξ ου και το σλάβικο τοπωνύμιο Νιβόλιανη. Οι ντόπιοι θεωρούν ότι Νιβόλιανη σημαίνει ουράνια πόλη!!!
Πριν 400 χρόνια το Μεγαλόβρυσο ήταν η πρωτεύουσα της επαρχίας Αγιάς, είχε 500 οικογένειες και εκεί γινόταν η εβδομαδιαία αγορά. Οι Αγιώτες για πολλά χρόνια, όταν η Αγιά ήταν ακόμη μικρό χωριό, πλήρωναν φόρο στους Νιβολιανίτες και το φόρο αυτό τον λέγανε "κανίσκια", ονομασία φράγκικη. Το Μεγαλόβρυσο χαρακτηρίζεται ως παραδοσιακός οικισμός. Ακόμη και τα σπίτια του χαρακτηρίζονται από ομοιομορφία ως προς το χρώμα τους. Η βρύση “Μεσοχώρι” κοσμεί το χωριό, ενώ η πηγή “Μεγάλη Βρύση” που το υδρεύει και το αρδεύει θα αποζημιώσει τον επισκέπτη που έχει πρόσβαση τόσο με τα πόδια όσο και με το αυτοκίνητο. Η θέα από τη θέση “Καραούλι”, 200μ. έξω από το χωριό, είναι εξαιρετική. Από το χωριό έχετε θέα στο Αιγαίο, τον κάμπο της Αγιάς, το Μαυροβούνι, το Πήλιο, τον Θεσσαλικό Κάμπο, τις Σποράδες και με καθαρή ατμόσφαιρα τη χερσόνησο του Άθω. Στο χωριό υπάρχουν αξιόλογοι ναοί. Η Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, καθώς και οι άλλοι ναοί, αντικατοπτρίζουν τη θρησκευτικότητα των κατοίκων. Η πιο παλιά εκκλησία είναι της Παναγίας. Χτίστηκε το 1639 πάνω στη θέση ενός άλλου ναού της Παλαιολόγειας εποχής του 13ου αι., που είχε χτιστεί πάνω σε ένα προϋπάρχοντα ναό του 11ου αι. Πρόκειται για τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με πεσσοστοιχίες, νάρθηκα και στοά, κατάγραφη με τοιχογραφίες του 1639 και ενδιαφέρον ξυλόγλυπτο τέμπλο. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος του κτιρίου ανάγεται στη βυζαντινή περίοδο, όπως δείχνει η τοιχοδομία του. Δείγματα βυζαντινής τέχνης αποτελούν και οι ναοί των Αγ. Αθανασίου (ενοριακός), Αγ. Γεωργίου, Αγ. Δημητρίου και τα ξωκκλήσια των Αγ. Χαράλαμπους, Προφ. Ηλία, Αγ. Χρυσοστόμου και Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης.
Σε υψόμετρο 600 μέτρων, σε πλάτωμα του Κισσάβου βρίσκεται το Μεγαλόβρυσο [παλιότερη ονομασία Νιβόλιανη = ουράνια πόλη στα σλαβικά]. Το χωριό έχει χαρακτηρισθεί παραδοσιακός οικισμός και τα σπίτια του [χτισμένα από ντόπιους και Ηπειρώτες μαστόρους] χαρακτηρίζονται από την ομοιομορφία ως προς το χρώμα τους. Είναι χτισμένο πάνω σε δύο λοφοσειρές στις ΒΑ. πλαγιές της Όσσας, 7 χλμ. από την Αγιά και 43 χλμ. από τη Λάρισα. Η χρονολογία ίδρυσης του χωριού δεν είναι γνωστή, εικάζεται όμως ότι είναι μεταξύ 11ου-13ου αι.
Οι 438 κάτοικοι του ασχολούνται με τη γεωργία, τη δενδροκομία και την κτηνοτροφία. Σήμερα ανήκει στο Δήμο Αγιάς. Η βρύση "Μεσοχώρι" κοσμεί το χωριό, ενώ η πηγή "Μεγάλη Βρύση", που το υδρεύει και το αρδεύει, θα αποζημιώσει τον τολμηρό επισκέπτη [πρόσβαση με τα πόδια ή με αυτοκίνητο -1 χλμ.]. Η θέα από τη θέση "Καραούλι", 200 μ. έξω από το χωριό, προσφέρει την επαφή με μια παρθένα κυριολεκτικά φύση. Από κει μπορεί κανείς να ατενίσει το Αιγαίο, τον κάμπο της Αγιάς, το Μαυροβούνι, το Πήλιο, το θεσσαλικό κάμπο και με καθαρή ατμόσφαιρα, τις Σποράδες και τη χερσόνησο του Άθω.
Τα ΠασχαλιόγιορταΤα Πασχαλιόγιορτα είναι παραδοσιακά δημοτικά τραγούδια του Μεγαλοβρύσου με θέματα από την ξενιτιά, τις χαρές της ζωής, τον κόπο της εργατιάς, τη φιλοξενία και χορός που χορεύεται αποκλειστικά την Τρίτη ημέρα του Πάσχα.
Λάρισα - Μεγαλόβρυσο «Νιβόλιανη» Τρίτη, 17 Αυγούστου 2010, 22:59 Γι’ αυτά που γράφω παρακάτω, δεν έχω στόχο να προβάλω εγώ το Μεγαλόβρυσο. Το Μεγαλόβρυσο από μόνο του δείχνει ποιο είναι, αρκεί μόνο μία επίσκεψη απλή, στην περίοδο του καλοκαιριού ή και το χειμώνα, και θα πειστείτε. 1ον) Σε νομαρχιακό επίπεδο, σε όλα τα χωριά του Νοτιοανατολικού Κισσάβου, το Μεγαλόβρυσο είναι η «Ακρόπολη». 2ον) Γιατί τότε αδιαφορεί η όποια ελληνική Πολιτεία και δεν δίνει την πραγματική διάσταση της αξίας αυτού του χωριού; 3ον) Ο κόσμος που κατοικούσε σ’ αυτό το χωριό, αν δεν μεσολαβούσαν τα πέτρινα εκείνα χρόνια, δεν θα είχε κανείς τη διάθεση να εγκαταλείψει την περιουσία του, την καλλιέργεια των χωραφιών του, με την πολυποίκιλη και υγιέστατη παραγωγή του με τα καθαρά και γάργαρα νερά και το ευχάριστο εποχιακό κλίμα. Το Μεγαλόβρυσο έχει ανοιχτούς ορίζοντες προς όλες τις κατευθύνσεις: 1) Προς το Βορρά έχει το πυκνόφυτο και πανέμορφο δάσος έως τους πρόποδες του Κισσάβου. 2) Προς Ανατολή και Νότο έχει την απεραντοσύνη του Αιγαίου με τα παντός τύπου πλεούμενα, έως και τη μισή Χαλκιδική. Έχει μπροστά του το όμορφο Μαυροβούνι, από την αρχή έως την κατάληξή του, με τα όμορφα χωριά του. 3) Προς τη Δύση, απολαμβάνεις όλα τα νότια χωριά της Λάρισας και τη Λάρισα. 4) Την ανατολή του ήλιου την απολαμβάνεις θεαματικά, με τις πρώτες αχτίνες που κάνουν όλο το Αιγαίο χρυσαφένιο έως τη δύση πίσω από τα βουνά της Πίνδου. Δεν είναι καθόλου υπερβολές. Αρκεί να πας 100 μέτρα από τα σπίτια στα Καραούλια. Εκεί είναι το μπαλκόνι του Αιγαίου και νομίζεις ότι με ένα πήδημα τα φθάνεις όλα. Η πρώτη εντύπωση ικανοποίησης και εντυπωσιασμού είναι η τεράστια πλακόστρωτη πλατεία με το μεγαλόπρεπο σχολείο, που κάποτε στέγαζε 180-200 μαθητές. Η διατήρηση και η ύπαρξη του σχολείου αυτού οφείλεται στις εκατοντάδες χιλιάδες του Εξωραϊστικού Συλλόγου του χωριού μας και προλάβαμε την κατάρρευσή του. Χωρίς να έχουν υπόψη τους τη δυνατότητα του σχολικού οργανισμού για συντήρηση και διατήρηση των λειτουργικών σχολείων - που πέφτουν συνεχώς -, οι αμφισβητίες μας έλεγαν ότι το σχολείο θα το φτιάχνουν! Το καταξιωμένο αυτό θέρετρο, που απέχει μόλις 36 χιλιόμετρα από τη Λάρισα, με θερμοκρασία πάντα 5-6 βαθμούς πιο κάτω από τη Λάρισα, ίσως πολλοί θέλουν να το απολαύσουν. Αλλά όμως λόγοι, παρά τη θέλησή τους, δεν τους επιτρέπουν. Τελειώνοντας, η όποια Δημοτική Αρχή εκλεγεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Αγιάς, στις 9 Νοεμβρίου 2010, το Μεγαλόβρυσο να το θέσουν στις προτεραιότητές τους, γιατί είναι ο πόλος έλξης για την Αγιά. Και η πρώτη αρχή τους να είναι η περάτωση του χαραγμένου δρόμου που ενώνει το Μεγαλόβρυσο με τη θάλασσα, μόλις σε ένα τέταρτο της ώρας. Επειδή δεν μπορώ να περιγράψω - σε μία και μόνο επιστολή - όλες τις καλλονές του Μεγαλόβρυσου, ένα μεγάλο εύγε αξίζουν όλοι οι εργαζόμενοι στο κέντρο του χωριού, που βρίσκεις τιμές προσαρμοσμένες και κάτω από την οικονομική κρίση. Ο αξιόλογος Πολιτιστικός Εξωραϊστικός Σύλλογος Μεγαλόβρυσου, με τους ικανούς και άξιους νέους στη διοίκηση, διαθέτει φαντασία και οράματα, ξεπερνώντας κάθε εμπόδιο, πραγματοποιώντας τους στόχους. Ευχαριστώ Χαρίλαος Πολύμερος Λάτρης Μεγαλόβρυσου
Spiridoula Kotrotsiou Μεγαλόβρυσο
Το Μεγαλόβρυσο (παλαιότερη ονομασία Νιβόλιανη, που σημαίνει ουράνια πόλη στα Σλαβικά) είναι χτισμένο πάνω σε δύο λοφοσειρές σε υψόμετρο 600 μ. πάνω στις πλαγιές της Όσσας. Απέχει 43 χλμ. από τη Λάρισα και 7 χλμ. από την Αγιά. Το χωριό έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός και τα σπίτια χαρακτηρίζονται από την ομοιομορφία τους ως προς το χρώμα. Η χρονολογία ίδρυσής του κυμαίνεται ανάμεσα στον 11ο-13ο αι. Οι 500 κάτοικοι που βρίσκονται μόνιμα στο χωριό ασχολούνται με την γεωργία, τη δενδροκομία και την κτηνοτροφία. Η βρύση «Μεσοχώρι» κοσμεί το χωριό, ενώ η πηγή «Μεγάλη Βρύση» που βρίσκεται σε απόσταση 1 χλμ. από το χωριό πνίγεται κυριολεκτικά στην παρθένα πλούσια βλάστηση. Μια απίστευτη θέα προσφέρει στους επισκέπτες η θέση «Καραούλι», λίγο έξω από το χωριό, απ’ όπου μπορούν να βλέπουν το Αιγαίο, τον κάμπο της Αγιάς, το Μαυροβούνι, το Πήλιο, το θεσσαλικό κάμπο και με καθαρή ατμόσφαιρα τις Σποράδες καθώς και τη χερσόνησο του Άθω. Ξεχωριστή εμπειρία μπορεί να ζήσει κανείς στα «Πασχαλόγιορτα», στις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του Πάσχα, με γλέντι και κυκλικούς χορούς. Ενώ αξιόλογες είναι και οι εκδηλώσεις την Κυριακή της Τυροφάγου και τις Αποκριές. |
Ο γέρικος πλάτανος ηλικίας 1000 ετών
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
(Του Νίκου Γουργιώτη)
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μεγαλοβρύσου θα κόψει την πρωτοχρονιάτικη πίτα του την Κυριακή 26 Ιανουαρίου, στις 11πμ, στην ταβέρνα «Νιβόλιανη» του Μεγαλοβρύσου. Στον ίδιο δήμο (ΑΓΙΑΣ), ανήκουν:η Αγιά,ο Αγιόκαμπος, ο Αετόλοφος, η Αλεξανδρινή, η Αμυγδαλή, η Ανάβρα, η Ανατολή, ο Απόστολος Παύλος, η Βελίκα, το Γερακάρι, η Δήμητρα, η Έλαφος, τα Ισιώματα, η Καρίτσα, το Καστρί, οι Κατασκηνώσεις Αγίου Δημητρίου, η Κάτω Αμυγδαλή, το Κάτω Πολυδένδρι, η Κάτω Σωτηρίτσα, το Κόκκινο Νερό, το Κόκκινο Νερό Μελιβοίας, η Κουτσουπιά, η Μαρμαρίνη, το Μεγαλόβρυσο, η Μελίβοια, το Μεταξοχώρι, η Μονή Αγίου Δημητρίου, το Νεοχώρι, οι Νερόμυλοι, το Ομόλιο, ο Παλαιόπυργος, η Παλιουριά, η Πλατειά 'Αμμος, η Ποταμιά, ο Πρινιάς, ο Ρακοπόταμος, η Σκήτη, το Σκλήθρο, το Στόμιο, και η Σωτηρίτσα.
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΕΔΩ
ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΕΔΩ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΕΔΩ ΠΕΤΡΙΝΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΕΔΩ ΒΡΥΣΕΣ ΕΔΩ ΜΟΥΣΕΙΑ ΕΔΩ ΠΑΝΙΔΑ ΕΔΩ ΧΛΩΡΙΔΑ ΕΔΩ ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΕΔΩ ΛΑΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου
Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου
Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Πιο πάνω από τον Αγιόκαμπο σε ένα οροπέδιο που σχηματίζει μια βουνοκορφή του Κισσάβου είναι το χωριό Νεβόλιανη που στα τελευταία χρόνια μετονομάστηκε Μεγαλόβρυσο. Βρίσκεται μίαν ώρα μακριά από την Αγιά κι έχει ωραία θέα. Βλέπει κανείς από τη Νεβόλιανη το Αιγαίο κι ένα κομμάτι του Ποριού. Εχει νερά τρεχούμενα και τα παλιά σπίτια του μαρτυρούν πως στο μέρος αυτό παλαιότερα ήταν ένα μεγάλο χωριό, ίσως το πρώτο χωριό της σημερινής περιοχής της Αγιάς. Είχε ακουστά χαλκοματάδικα και υφαντουργεία. Οι Αγιώτες για πολλά χρόνια που η Αγιά ήταν ακόμα μικρό χωριό, πλήρωναν φόρο στους Νεβολιανώτες και τον φόρο αυτό τον λέγανε κανίσκια, ονομασία φράγκικη».
Ο χρήστης Ioulia Lambrouli πρόσθεσε φωτογραφίες στο άλμπουμ ΕΠΙΣΚΕΨΗ -ΔΡΑΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟΒΡΥΣΟ.
Δημοσιεύτηκε: Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2012, 21:30 από Kosmoslarissa Έκλεψαν τα καντήλια του νεκροταφείου στο Μεγαλόβρυσο
Συνεχίζονται οι ληστείες στην περιοχή μας σε ό,τι έχει να κάνει σχέση με μέταλλο και χαλκό. Συγκεκριμένα, τα ξημερώματα της Παρασκευής, άγνωστοι δράστες αφαίρεσαν πενήντα (50) μπρούτζινα καντήλια από τους τάφους του κοιμητηριού που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού Μεγαλόβρυσου Αγιάς. ΜΕΓΑΛΟΒΡΥΣΟ Το Μεγαλόβρυσο βρίσκεται σε ύψος 600 περίπου μέτρων, στις ΝΑ πλαγιές του Κισσάβου. Είναι κτισμένο σε δυο λοφοσειρές που τις διασχίζει μια ρεματιά και απέχει 7 χιλιόμετρα από την Αγιά και 43 χιλιόμετρα από την Λάρισα. Το πότε κτίστηκε το χωριό δεν είναι γνωστό. Ξέρουμε μόνο πως προϋπήρχε της κατάκτησης της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1393. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι πως κτίστηκε μεταξύ 11ου και 13ου αι. από γεωργοκτηνοτρόφους που κατέβηκαν εκεί από τη σημερινή Σερβία μετά τον 11ο αι., εξ ου και το σλάβικο τοπωνύμιο Νιβόλιανη. Οι ντόπιοι θεωρούν ότι Νιβόλιανη σημαίνει ουράνια πόλη!!!
Πριν 400 χρόνια το Μεγαλόβρυσο ήταν η πρωτεύουσα της επαρχίας Αγιάς, είχε 500 οικογένειες και εκεί γινόταν η εβδομαδιαία αγορά. Οι Αγιώτες για πολλά χρόνια, όταν η Αγιά ήταν ακόμη μικρό χωριό, πλήρωναν φόρο στους Νιβολιανίτες και το φόρο αυτό τον λέγανε "κανίσκια", ονομασία φράγκικη. Το Μεγαλόβρυσο χαρακτηρίζεται ως παραδοσιακός οικισμός. Ακόμη και τα σπίτια του χαρακτηρίζονται από ομοιομορφία ως προς το χρώμα τους. Η βρύση “Μεσοχώρι” κοσμεί το χωριό, ενώ η πηγή “Μεγάλη Βρύση” που το υδρεύει και το αρδεύει θα αποζημιώσει τον επισκέπτη που έχει πρόσβαση τόσο με τα πόδια όσο και με το αυτοκίνητο. Το καμπαναριό του Αγίου Παντελεήμονα Μεγαλοβρύσου
Ναός του Αγίου Δημητρίου
Η επιγραφή του 1935
Παλιό διώροφο, στο ισόγειο στέγαζε το δεύτερο μπακάλικο
Παλιό μπακάλικο του Μεγαλόβρυσου
Το παλιό Δημοτικό Σχολείο του Μεγαλόβρυσου
Ασχολίες των παλαιότερων κατοίκων:
κτηνοτροφία και υλοτομία Παραγωγή του χωριού παλαιότερα: κορκάρι και κρεμμύδι Ένα πανέμορφο μονοπάτι συνδέει το Μαγαλόβρυσο με την Αγιά. Είναι ένα πολύ παλιό μονοπάτι - καλντερίμι που περνά μέσα από ένα πανέμορφο δάσος δίπλα στο ρέμα. Παλιά ήταν η μόνη συνδετήρια οδός με το κεφαλοχώρι της περιοχής, την Αγιά. Οι κάτοικοι μέσα απ' αυτό το μονοπάτι κάλυπταν τις ανάγκες τους για εκπαίδευση, εμπόριο, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, διασκέδαση. Οι κάτοικοι του Μεγαλοβρύσου επίσης, κατέβαιναν να πουλήσουν το κοκκάρι και τα υπόλοιπα προϊόντα τους στο μεγάλο παζάρι της Αγιάς και έκαναν τις προμήθειές τους. Το Μεγαλόβρυσο είναι κηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός, αφού αρκετά από τα σπίτια παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο, καθώς ντόπιοι και Ηπειρώτες μάστοροι συνάρμοζαν με μοναδικό τρόπο την πέτρα και το ξύλο
72.16 Ελεγχόμενη Κυνηγετική Περιοχή Όσσα Περιοχή: Δήμου Αγιάς, Κοινοτήτων Ανατολής, Συκουρίου, Αμπελακίων, Ομολίου, Στομίου, Καρίτσας, Μελιβοίας, Μεγαλόβρυσσου, Μεταξοχωρίου, Σπηλιάς.
Έκταση: 263.000 στρ. Δασαρχείο: Λάρισας Όρια: Υψοδείκτης 1005-θ. Βασιλίτσα Αμπελακίων, Υψοδείκτης 820-ράχη Βαγιώνη, υψοδείκτης 841-ράχη Λαγουδάρι, Μέγας Λάκος, Εθνικός δρόμος, Γέφυρα Ραψάνης, δρ. επαρχιακός Ομολίου, Μέγας Λάκος, θ. Στενό, όρια συνιδιόκτητου δάσους, υψοδείκτης 723, ρ. Κοντόβραχος, κατέρχεται ρέμα, δρόμος Ομολίου - Στομίου, Στόμιο, δρόμος Στομίου - Καρίτσας, θ. Καψάλη, δρ. Κάσσιος - Ελαφόπετρα, Αγ. Τριάδα, Βρύση Καραούλι, δρ. Καρίτσας - Κόκκινο Νερό, θάλασσα, ρ. Γκούρας, όρια δάσους Καρίτσας. δρ. δασικός Μελιβοίας - Παπάνθημον - Καρίτσας, ρ. Ξηρόλακκος, δρ. δασικός Μελιβοίας - Αγιάς, δρ. αγροτικός Μεγαλόβρυσσου, όρια Μεγαλόβρυσσου - Ανατολής - Μεταξοχωρίου, νότιο όριο κοινότητας Ανατολής, νοτιοδυτικά, ύψωμα 1158, νοτιοανατολικά - όρια Σπηλιάς, ύψωμα 942, Φρύδι αντερείσματος - κοίτη ρέματος Πουρναρίου, ύψωμα 854, ευθεία βορειοανατολικά, ρέμα - λιβάδια Πουρναρίου, φρύδι αντερείσματος, ύψωμα 864 - ράχη Λάκκωμα, τριγωνομετρικό 918, 1005 (Βασιλίτσα). Spiridoula KotrotsiouΜΕΓΑΛΟΒΡΥΣΟ - MEGALOBRYSO ( ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΚΙΣΣΑΒΟΥ φωτογραφία από Αγίους Αναργύρους ...!!!
|
«ΤΟ ΜΕΓΑΛΟΒΡΥΣΟ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΟΥ»
Το Μεγαλόβρυσο, η άλλοτε Νιβόλιανη, κατέχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους οικισμούς του Κισσάβου. Η παλαιότερη ονομασία σημαίνει, σε ελεύθερη μετάφραση, «ουράνια πόλη», ενώ η ελληνική ονομασία αποτελεί σαφώς παραπομπή στο άφθονο νερό που έτρεχε από 25 πηγές, των οποίων μαρτυρίες είναι οι πολλές βρύσες που υπάρχουν στο χωριό, έστω κι αν κάμποσες στέρεψαν. Από την άλλη, ο «ουράνιος» χαρακτήρας του χωριού, που αποτελεί και παραδοσιακό οικισμό με πανέμορφα σπίτια και αρχοντικά και κυρίαρχο υλικό την πέτρα, δικαιολογείται από την θέα που έχει ο επισκέπτης της περιοχής, όταν στρέφει το βλέμμα του προς τα πάνω: το χωριό είναι χτισμένο τόσο ψηλά που αγγίζει τον ουρανό. Η περήφανη θέση του μπορεί μάλιστα να γίνει αμεσότερα αισθητή, έστω και με λίγη σωματική κούραση, αν κάποιος αποφασίσει να μην ανέβει από τον αμαξιτό δρόμο με το αυτοκίνητο, αλλά προτιμήσει να ακολουθήσει το παραδοσιακό μονοπάτι που συνδέει το ουράνιο χωριό με την Αγιά. Το μονοπάτι αυτό προσφέρει τα πάντα: υπέροχη θέα προς το Μαυροβούνι, γνωριμία με την πλούσια βλάστηση του βουνού, επικοινωνία με τη φύση, ματιές προς το απέραντο γαλάζιο, αλλά και την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής, τότε που τα καλντερίμια του μονοπατιού ήταν ο μόνος τρόπος για ζώα και ανθρώπους –και στη διάρκεια πολλής ώρας ιδιαίτερα κατά την ανάβαση- για επαφή με τη μικρή πόλη στους πρόποδες του βουνού. Ένα πολύ ωφέλιμο μάθημα οικολογίας και παραδοσιακού πολιτισμού ο συνδυασμός της διάβασης του μονοπατιού και της περιήγησης μέσα στο χωριό … Το ΚΠΕ Κισσάβου-Ελασσόνας, υλοποιώντας το εκπαιδευτικό πρόγραμμά του «Μονοπάτια της Πέτρας και του Δάσους στον Κίσσαβο» για περιβαλλοντικές ομάδες σχολείων, αλλά και διάφορες άλλες δράσεις ενηλίκων στην περιοχή της Αγιάς, φροντίζει να εντάσσει πολύ συχνά εκπαιδευτική-επιμορφωτική επίσκεψη στο μονοπάτι του Μεγαλοβρύσου. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κισσάβου - Ελασσόνας © Copyright 2009 - 2014 Το παλιό μονοθέσιο σχολειό Μεγαλοβρύσου ξαναζωντάνεψε από τις παιδικές φωνές των μαθητών του ιδιωτικού Δημοτικού Σχολείου Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Δράκου που έκαναν εκεί το μάθημά τους για ένα πρωινό σύμφωνα με το ωρολόγιο πρόγραμμα του 1929-30. Τους μαθητές καλωσόρισαν ο αντιδήμαρχος Δ.Ε. Αγιάς Βασίλης Σμυρλής, η δημοτική σύμβουλος Αγιάς Χριστίνα Γιαννουλέα, ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Μεγαλοβρύσου Βαγγέλης Λάμπρου και ο αντιπρόεδρος της ΔΕΥΑ Αγιάς Στέφανος Ριζούλης οι οποίοι μοίρασαν στα παιδιά φρούτα και γραφικό υλικό με μήνυμα του δημάρχου Αγιάς Αντώνη Γκουντάρα.
Ολοκληρώνοντας ένα project για τη διδασκαλία στο Δημοτικό από το 1900 έως σήμερα και στο πλαίσιο της βιωματικής εκπαίδευσης τα παιδιά έζησαν μια μοναδική εμπειρία. Οι μικροί μαθητές έκαναν τα μαθήματα της ανάγνωσης χρησιμοποιώντας αναγνωστικά - κειμήλια που υπάρχουν στη βιβλιοθήκη του παλιού Σχολείου, της γραφής -με πλάκα και κονδύλι, καλλιγραφία πάνω σε παλιά ξύλινα θρανία και φορώντας την ανάλογη ενδυμασία. Το μάθημα της φυσικής Ιστορίας μεταφέρθηκε στη, φύση με τον περίπατο των παιδιών στα καλντερίμια του χωριού όπου παρατήρησαν την αρχιτεκτονική των σπιτιών και τη βλάστηση της περιοχής. Στη διαμόρφωση του χώρου συνέβαλλε και η διευθύντρια των Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων Ρία Μαλαχτάρη, ανασύροντας από τις αποθήκες όλο το ξεχασμένο εκπαιδευτικό και φωτογραφικό υλικό. Ο ενθουσιασμός που έδειξαν τα παιδιά καθώς και το έντονο ενδιαφέρον που έδειξε ο δήμος Αγιάς για την επαναλειτουργία του σχολείου ανοίγει το δρόμο για την υλοποίηση της πρότασης των Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων για τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού - πολιτιστικού κέντρου μονιμότερου χαρακτήρα στο χώρο του παλιού σχολείου που θα περιλαμβάνει τη διαδραστική εκπαίδευση σε συνδυασμό με την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου, προσβάσιμο από όλα τα σχολεία της χώρας. |