ΝΕΡΟΜΥΛΩΝ ΒΑΘΥΡΕΜΑ

ΒΑΘΥΡΕΜΑ ΧΩΡΙΟ ΠΟΥ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΦτΗΚΕ το 1400

ΠΑΤΑ ΕΔΩ ΝΑ ΔΕΙς ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟ ΤΟ ΒΑΘΥΡΕΜΑ

ΒΑΘΥΡΕΜΑ

Η περιοχή Βαθύρεμα πήρε το όνομα αυτό από το χωριό που υπήρχε εκεί περί το 1500. ήταν ένα μεγάλο χωριό με 120 οικογένειες και ήταν οικονομικό και διοικητικό κέντρο της περιοχής. Για άγνωστο λόγο όμως ( πιθανόν κάποια επιδημία) το χωρίο εξαφανίστηκε και πιθανόν όσοι επέζησαν διασκορπίστηκαν στους γύρω οικισμούς. Στο χωριό αυτό έζησε και μεγάλωσε ως τα 20 έτη ο Άγιος Συμεών ο ανυπόδητος και μονοχίτων. Σήμερα μπορεί να δει κανείς χαλάσματα από ναούς και σπίτια της εποχής εκείνης.

α) Τὸ Βαθύρεμα[1]. Ἦταν ἡ πατρίδα τοῦ Ὁσίου Συμεών. Ἦταν τότε ἕνα μεγάλο χωριό, ἴσια μὲ δύο χιλιάδες κατοίκους, (μεταξὺ Ἀγιᾶς καὶ Γερακάρι). Μέχρι τὸ 1688 ἦταν πρωτεύουσα, ἡ ``χώρα`` τῆς ἐπαρχίας Ἀγιᾶς Λαρίσης. Κατὰ τοὺς βυζαντινοὺς χρόνους, ὀνομαζόταν Βεσσαίνα. Μέχρι τὸ 1371 ἦταν ἡ ἕδρα τῆς ἐπισκοπῆς Βεσσαίνης. Σήμερα τὸ Βαθύρεμα δὲν ὑπάρχει ἐν ζωῇ. Ἔχει ἐρημωθεῖ. Ὁ Δημήτριος Ἀγραφιώτης στηριζόμενος σὲ σημειωματάριο, ποὺ βρέθηκε στὸν ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βαθυρέματος, συμπεραίνει, πὼς τὸ Βαθύρεμα ἐρημώθηκε τὴν ἄνοιξη τοῦ 1688, ἐξ αἰτίας μιᾶς θανατηφόρου χολέρας, ποὺ ἔπεσε στὴν ``χώρα``, ἐξοντώνοντας κάπου χίλιους κατοίκους. Οἱ ὑπόλοιποι, ἐξ αἰτίας τῆς χολέρας, ἐγκατέλειψαν τὴν ``χώρα``, καταφεύγοντας στὰ γύρω χωριά (Ἀγιά, Ῥέτσιανη, Γερακάρι), ὥσπου τὸ χωριὸ ἐρημώθηκε τελείως. Διασώζονται οἱ ἀκόλουθοι βυζαντινοὶ ναοί: τῆς Παναγίας, τοῦ Ἁγίου Νικολάου, τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (καθολικὸ ὁμωνύμου Ἱερᾶς Μονῆς), καὶ τὰ ἐρείπια τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ τῶν Ἁγίων Θεοδώρων. Πρόσφατα (2002) ἀνηγέρθη στὸ χωριὸ ἱερὸς ναός, εἰς τιμὴν καὶ μνήμην τοῦ Ὁσίου καὶ θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν Συμεὼν τοῦ ἀνυποδήτου καὶ μονοχίτωνος, ὅπου κάθε χρόνο στὶς 22 Αὐγούστου, ἡμέρα εὑρέσεως τῆς ἁγίας κάρας του, τελεῖται πανηγυρικὴ Θεία Λειτουργία. Πλήθη προσκυνητῶν συῤῥέουν στὴν μεγάλη αὐτὴ γιορτή.
β) Ἡ ἐποχή του. Οἱ Τοῦρκοι πάτησαν γιὰ πρώτη φορὰ τὸ πόδι τους στὴν Θεσσαλία τὸ ἔτος 1396. Μετὰ ἀπὸ 27 χρόνια (1423), τὴν κατέλαβαν ἐξ ὁλοκλήρου. Ἀπὸ τότε, ὁ περίφημος θεσσαλικὸς κάμπος, γέμισε ἀπὸ Τούρκους. Οἱ Τοῦρκοι, κατακτώντας τὴν Θεσσαλία, δὲν προέβησαν σὲ ῥιζικὲς ἀλλαγὲς καὶ μεταῤῥυθμίσεις στὴν κοινωνία της, γιατὶ ἡ διοίκησή τους εἶχε στρατιωτικὴ δομή, καὶ ὄχι πολιτική. Στὸν στρατό, ἄρα καὶ στὴν διοίκηση, ἔμπαιναν οἱ Μουσουλμάνοι, καὶ οἱ ἐξωμότες χριστιανοί. Ὁπότε, οἱ χριστιανοί, ἀσχολοῦντο μὲ τὶς φθηνὲς δουλειές, μὲ τὶς μικροτέχνες, τὸ μικροεμπόριο καὶ τὴν γεωργία. Σημειωθήτω, πὼς μὲ τὴν γεωργία ἀσχολοῦντο καὶ οἱ Τοῦρκοι. Σκοπίμως! Γιὰ να κατακτήσουν τὸν θεσσαλικὸ κάμπο. Πράγματι. Ὁ περισσότερος θεσσαλικὸς κάμπος περιῆλθε σὺν τῷ χρόνῳ ὑπὸ τὴν κατοχή τους!
γ) 15ος αἰώνας. Ἦταν ἡ χείριστη περίοδος γιὰ τὴν Θεσσαλία, ἀλλὰ καὶ γιὰ ὁλόκληρο τὸν ἑλληνισμό. Θανατηφόρες ἐπιδημίες, πόλεμοι, ἐξιλαμισμοί, χτύπησαν τὴν ὑπόδουλη πατρίδα μας, μὲ ἀποτέλεσμα ὁ πληθυσμὸς τῆς Θεσσαλίας καὶ ἐν γένει τῆς τουρκοκρατούμενης Ἑλλάδος νὰ μειωθεῖ δραματικά. Ἐπὶ πλέον· μὲ τὴν ἐξάπλωση τῶν Τούρκων στὴν Θεσσαλία, οἱ ἄνθρωποι τῶν γραμμάτων, πρὸς ἀσφάλειά τους, ἐξαφανίσθηκαν ἀπὸ τὶς πόλεις καὶ τὶς κωμοπόλεις. Ἄλλοι δραπέτευσαν στὸ ἐξωτερικό, ἄλλοι ἔπιασαν τὰ δύσβατα καὶ ἀπρόσιτα χωριά. Ὁπότε, τὰ ἀστικὰ κέντρα καὶ τὰ καμποχώρια, ἔμειναν ὀρφανὰ ἀπὸ ἐγγράμματους ἀνθρώπους, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπαγόταν. Τὸ ἴδιο ἀκριβῶς συνέβη καὶ στὴν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα. Ἔτσι, ἡ ἀγραμματοσύνη μέχρι καὶ τὰ μέσα τοῦ 16ου αἰῶνος, στὴν Θεσσαλία καὶ σὲ ὁλόκληρη τὴν ἐπικράτεια, δέσποζε σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα τοῦ πληθυσμοῦ

ΧΩΡΙΟ ΒΑΘΥΡΕΜΑΤΟΙΣ 14ος ΑΙΩΝΑΣ

Ὁ Ὅσιος Συμεών, ἔζησε καὶ ἔδρασε στὰ δύσκολα αὐτὰ χρόνια. Καὶ τὶ δὲν ἔκανε γιὰ νὰ στηρίξει τὸν ὑπόδουλο ἑλληνισμό! Περιόδευε ξυπόλυτος πόλεις καὶ χωριά, παρηγορώντας καὶ ἐνισχύοντας τοὺς χριστιανούς μας. Ἦταν ἕνας δεύτερος πατροκοσμᾶς. Ἀλλά, καὶ τὰ μοναστήρια, καὶ οἱ ἱερεῖς στὸν κόσμο ἔκανα ὅ,τι μποροῦσαν γιὰ νὰ περισώσουν τὸν ὑπόδουλο ἑλληνισμὸ ἀπὸ τὴν ἐξαφάνισή του! Εἶχαν διοργανώσει πρὸς τοῦτο μιὰ ὑποτυπώδη παιδεία, τὰ κοινὰ σχολεῖα (τὰ λεγόμενα κρυφὰ σχολεῖα), ποὺ τὰ περισσότερα στεγάζονταν στοὺς νάρθηκες τῶν ναῶν ἤ στὰ μοναστήρια. Στὰ σχολεῖα αὐτά, οἱ δάσκαλοι (παπάδες καὶ καλόγηροι), δὲν μάθαιναν στὰ ἑλληνόπουλα ἁπλὰ τὰ στοιχειώδη γράμματα, γραφή, ἀνάγνωση καὶ ἀριθμητική, ἀλλα ἐμφύτευαν στὶς ἁγνὲς ψυχές τους, τὴν ἀγάπη στὸν Χριστὸ καὶ στὴν πατρίδα, διαπλάθοντας ἔτσι καὶ διαμορφώνοντας τὴν νέα γενιὰ τῆς πατρίδος μας! Ἐκπληκτικό! Ἡ τύχη τοῦ ἔθνους μας καὶ τῆς Ἐκκλησίας μας, στὰ μαῦρα ἐκεῖνα χρόνια, εἶχε πέσει στὸ μαῦρο ῥάσο ποὺ σκόρπιζε ἐλπίδα, με πρωτοπόρο τὸν Ἱερομόναχο Ὅσιο Συμεὼν τὸν ἀνυπόδητο καὶ μονοχίτωνα! Κανεὶς δεν ξέρει ποιὰ θα ἦταν η τύχη τους, ἴσως νὰ χανόταν καὶ τὰ δύο, αν στὴν κρίσιμη αὐτὴ καμπή, δὲν ἐπενέβαινε αὐτὸς ὁ ξυπόλητος καὶ μονοχίτωνας καλόγηρος, καὶ δὲν γινόταν ἀνάχωμα μπρὸς στὸν κατήφορό τους...!
ΜΕΡΟΣ Α΄
1. ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ
Χέρι ποὺ κινεῖ τὴν κούνια, κινεῖ ὁλόκληρο τὸν κόσμο· λέει μὲ νόημα ἡ παροιμία. Τὸ Βαθύρεμα εἶχε τότε δύο ἐφημερίου-ἱερεῖς, τὸν παπᾶ Θωμᾶ καὶ τὸν παπᾶ Ἀνδρέα. Ὁ Συμεὼν ἦταν ὁ μοναχογυιὸς τοῦ παπᾶ Ἀνδρέα καὶ τῆς παπαδιᾶς του Αἰκατερίνας. Ἔκαναν ὅ,τι μποροῦσαν γιὰ ῥιζώσουν στὴν καρδιά του τὴν πίστη στὸν Χριστό, στὰ μαῦρα ἐκεῖνα χρόνια.
α) Οἱ σπουδές του. Ἔξω ἀπὸ τὸ Βαθύρεμα, χωμένο μέσα σὲ ἕναν ἐλαιῶνα, ἦταν τὸ Μοναστήρι τοῦ Ἄη Θανάση. Σ’ αὐτὸ τὸ ἀπόμακρο Μοναστήρι, εἶχε συστηθεῖ κρυφὸ σχολειό, ποὺ λειτουργοῦσε τὰ μεσάνυχτα. Δάσκαλος ἦταν ὁ πατέρας τοῦ Συμεών, ὁ παπᾶ Ἀνδρέας. Οἱ μικροὶ μαθητές, μαζὶ καὶ ὁ Συμεών, κατακουρασμένος ἀπὸ τὸν κόπο τῆς ἡμέρας, ἀντὶ νὰ πέσουν στὰ στρώματά τους νὰ ἀναπαυθοῦν, ἀνηφόριζαν τὴν νύχτα γιὰ τὸ Μοναστήρι τοῦ Ἄη Θανάση. Φεγγαράκι μου λαμπρό, φέγγε μου νὰ περπατῶ, νὰ μαθαίνω γράμματα, τοῦ Θεοῦ τὰ πράγματα· ἔλεγε τὸ τραγουδάκι. Φυσικά, δὲν ὑπῆρχε πάντα φεγγαράκι, ἀλλὰ καὶ βαθὺ σκοτάδι, καὶ κρύο τσουχτερό, καὶ χιόνια καὶ παγωνιά, καὶ μεσα σ’ αὐτὲς τὶς ἀντίξοες συνθῆκες, οἱ μικροὶ μαθητὲς ἀνηφόριζαν γιὰ τὸ σχολειό! Τὸ ἴδιο ἴσχυε καὶ γιὰ τὸν δάσκαλό τους. Τὴν ἡμέρα, ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ἱερατικές του ὑποχρεώσεις, μοχθοῦσε στὰ χωράφια, στὰ ἀμπέλια, στὶς ἐλιές του, καὶ τὴν νύχτα ἀνηφόριζε γιὰ τὸν Ἄη Θανάση.
β) Ἀπὸ μικρὸς στὶς ἐκκλησιές. Ὁ παπᾶ Ἀνδρέας ἔπαιρνε τὸ παιδάκι Συμεὼν ἀπὸ τὸ χεράκι, καὶ ἀγάλια-ἀγάλια τον ξεναγοῦσε στὶς πετρόκτιστες ἐκκλησιὲς ποὺ δέσποζαν στὸ Βαθύρεμα· τῆς Παναγιᾶς, τοῦ Ἄη Νικόλα, τῶν Ἁγίων Θεοδώρων, καὶ στὰ ἐξωκκλήσια, ἰδιαιτέρως στὸ ἀπέριττο καὶ γραφικὸ ἐκκλησάκι τῆς Ἁγίας Τριάδας, ποὺ βρισκόταν ἴσια μὲ δύο χιλιόμετρα ἔξω ἀπὸ τὸ Βαθύρεμα, στὴν βουνοκορφὴ Ἀετός. Μὲ μαγευτικὴ θέα! Ε! Αὐτὸ τὸ ἐκκλησάκι μάγεψε τὸν μικρὸ Συμεών! Χοροπηδοῦσε ἀπὸ τὴν χαρά του κάθε φορὰ ποὺ μὲ τὸν πατέρα του ἔπαιρναν τὸ μονοπάτι ποὺ τοὺς ἔφερνε στὴν βουνοκορφή. Στὶς ἐκκλησιές, ὁ πατέρας του τὸν ἔβαζε νὰ ἀνάψει τὸ θυμιατό, τὸ κερί, καὶ συλλαβίζει τὸ ψαλτήρι. Σιγὰ-σιγά, ανέβηκε στὸ ψαλτήρι, διάβαζε τὸν προοιμιακό, τὸν ἐξάψαλμο καὶ τοὺς κανόνες, ἔλεγε καὶ τὸν Ἀπόστολο. Στὶς μεγάλες γιορτές, διάβαζε τὸ συναξάρι, καὶ τὸ διψασμένο ἐκκλησίασμα τὸν ἀφουκραζόνταν μὲ τεντωμένα τ’ αὐτιά.
γ) Τὸ τάμα. Ἔδωσα τὸν λόγο μου· ἔλεγαν οἱ πατέρες μας ποὺ εἶχαν πάνων τους φιλότιμο, θέλοντας νὰ δείξουν, πόσο δεσμεύονταν, ὅταν ἔδιναν σὲ κάποιον τὴν ὑπόσχεσή τους, ἐξ οὗ καὶ τὸ προσβλητικό· βγῆκε ἀπὸ τὸν λόγο του. Ἄς σκεφθοῦμε, πόσο πιὸ δεσμευτικὲς εἶναι οἱ ὑποσχέσεις μας ποὺ δίνουμε στὸν Θεό! Καὶ ὁ μικρὸς Συμεών, εἶχε δώσει στὸν Θεό, μιὰ ὑπόσχεση, ἕνα τάμα· Νὰ μείνω παρθένος, νὰ γίνω καλόγηρος. Καὶ τὸ τάμα, τάμα! Καὶ ἄν ὁ ἄνθρωπος, πρέπει πάσῃ θυσίᾳ νὰ τηρεῖ τὴν ὑπόσχεση ποὺ δίνει σὲ ἄνθρωπο, τί πρέπει νὰ κάνει προκειμένου νὰ τηρήσει τὴν ὑπόσχεση που δίδει στὸν Θεό; Καὶ ὁ νεαρὸς Συμεών, εἶδε καὶ ἔπαθε ὥσπου νὰ ἐκπληρώσει τὸ τάμα του! Καὶ τὶ δὲν ἔπαθε! Ἀκόμα καὶ ἐκεῖ, ποὺ ἀνθρωπίνως εἶχε χαθεῖ κάθε ἐλπίδα, αὐτὸς δὲν ἔλεγε νὰ ἐνδώσει! Ἀψήφισε ἀκόμα καὶ τὸν θάνατο! Ἄραγε, ἐμεῖς τί θὰ κάναμε στὴν θέση του; Καὶ ὁ ἀγαθὸς Θεός, ἔκανε τὸ θαῦμά Του. Βλέποντας τὸν ὁλοκάρδιο πόθο τοῦ 24χρονου τότε Συμεών, ἐπενέβη καὶ μὲ θαῦμα, τοῦ ἄνοιξε τὸν δρόμο πρὸς τὸν μοναχισμὸ καὶ τὴν παρθενικὴ ζωή, ὅπου ὁ νεαρὸς Συμεὼν εἰσῆλθε ἀγαλλομένῳ ποδί.

Ανάμεσα στο Γερακάρι και το χωριό Νερόμυλοι βρίσκοταν ο οικισμός Βαθύρεμα σε μιρκή απόσταση βόρεια της επαρχιακής οδού Λαρίσης – Αγιάς.Μέχρι τὸ 1688 ήταν πρωτεύουσα, η χώρα της επαρχίας Αγιάς . Κατὰ τους βυζαντινοὺς χρόνους, ὀνομαζόταν Βεσσαίνα. Μέχρι το 1371 ηταν η έδρα της επισκοπής Βεσσαίνης. Στην περιοχή έχουν αναπτυχθεί δενδροκαλλιέργειες με ευδιάκριτα ερείπια κατοικιών , ενώ διασώζονται οι ναοί της Παναγίας και του Αγίου Νικολάου, το μοναστήρι του Αγιου Αθανασίου και ερείπια των Αγιών Θεοδώρων. Ο Δημήτριος Αγραφιώτης στηριζόμενος σε σημειωματάριο που βρέθηκε στον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου συμπαιρένει πως το βαθύρεμα ερημώθηκε την άνοιξη του 1688 εξαιτίας μιας θανατηφόρους χολέρας. Όσοι επέζησαν εγκατέλειψαν το χωριό και κατέφυγαν στα γύρω χωριά ( Ρέτσιανη Αγιά και Γερακάρι). Από το Βαθύρεμα καταγόταν και ο Όσιος Συμεών ο ανυπόδητος και μονοχίτων.
Το Βαθύρεμα μετά την καταστροφή ή εγκατάλειψη του δεν έμεινα για πάντα έρημο. Υπήρχαν και δρούσαν τα μοναστήρια. “Όμως ο χώρος δεν κατοικήθηκε ξανά συστηματικά αλλά οι παλιοί Βαθυρεμιώτες του Αετολόφου ή άλλου οικισμού που είχαν διασπαρεί στα γύρω χωριά , αφού πέρασε κάποιο διάστημα από το »κακό » ίσως να χρησιμοποίησαν το χώρο για τις ανάγκες της κτηνοτροφίας.
Σήμερα το Βαθύρεμα είναι εντελώς έρημο και μόνο τα διάσπαρτα όστρακα. οι λιθοσωροί στα όρια των αγρών και οι δύο εκκλησίες (ο πρόσφατα επισκευασμένος ναός του Αγίου Νικολάου και ο ναός της Παναγίας) αποτελούν τα ορατά υπολείμματα του παλιού οικισμού.

ΤΟ ΒΑΘΥΡΕΜΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
(Πατήστε επάνω στη δημοσίευση για να τη δείτε ολόκληρη)

Το Βαθύρεμα της Αγιάς κατά την Οθωμανική περίοδο

(Του Αρχιμανδρίτη Νεκταρίου Δρόσου,
Δρος Βυζαντινής Ιστορίας)

Η κοινωνική και οικονομική κατάσταση στη νοτιοανατολική Θεσσαλία, μετά την κυριαρχία των Οθωμανών, βρίσκει την περιοχή της Αγιάς σε κατάσταση αποσύνθεσης, λόγω των καταπιέσεων και της αναστάτωσης που επικρατούσε κατά τον 14ο αι. εκ των διαφόρων Ελλήνων, Αλβανών, Καταλανών και Σέρβων δυναστών, που είχαν εξαθλιώσει τους κατοίκους.
Η Αγιά κατά το 1455-56, σύμφωνα με την οθωμανική διοικητική υποδιαίρεση των επαρχιών (που ίσως αντανακλά, εν μέρει ή κυρίως, την υστεροβυζαντινή κατάσταση) ήταν μέρος του «καζά» του Yenisehir / Γενί Σεχίρ (της Λάρισας) το οποίο υποδιαιρούνταν με την σειρά του στο ναχιγιέ (υποδιαίρεση υπό έναν ναΐμπ ή βοηθό καδή) της Καστρίτσας και στο ναχιγιέ του Πλαταμώνα. Δυστυχώς, το τμήμα του Πλαταμώνα είναι προφανώς ατελές και μερικά τμήματα του καταλόγου έχουν σχισθεί και χαθεί. Στα ταχρίρ του 15ου αιώνα οι κωμοπόλεις και τα χωριά μιας περιοχής δεν καταγράφονται μαζί σύμφωνα με τη γεωγραφική τους θέση, αλλά τηρούνται με ιεραρχικό τρόπο, σύμφωνα με το βαθμό που είχαν ως τμήματα της σουλτανικής περιουσίας, ως περιοχή ενός βεζίρη, ή του σαντζάκ μπέη ή των μεγάλων διοικητών του ιππικού (ζαΐμπ, ζαΐμηδων) μέχρι τους κατώτερους ιππείς (τιμαριώτες). Τέλος, καταγράφονται εκείνοι οι οικισμοί που καθορίσθηκαν ότι παρήγαγον φορολογητέο εισόδημα, από το οποίο πληρώνονταν οι ντόπιοι στρατιωτικοί της φρουράς των κάστρων.
Έτσι, οι οικισμοί ενός ναχιγιέ είναι διασκορπισμένοι σε ένα ολόκληρο κατάλογο και δε μπορεί κανείς να γνωρίζει ποιο χωριό υπήρχε και ποιο όχι, όταν καταγράφηκε σε ένα τμήμα του καταλόγου που τώρα έχει χαθεί. Στη διάρκεια της βασιλείας του σουλτάνου Σουλεϋμάν του Μεγαλοπρεπούς αυτό το σύστημα άλλαξε. Από τότε και μετά, ολόκληρη η διοικητική περιοχή είναι σε ένα «μπλοκ», δηλαδή σε μια ενότητα.
Τα κατακτημένα θεσσαλικά εδάφη υπάγονταν πλέον επίσημα (Tahrir 1455-56) στο τουρκικό δημόσιο ως δημόσιες γαίες. Το σύνολο των κατακτημένων εδαφών διαιρέθηκε, ανάλογα με την έκτασή τους και το ύψος των προσόδων που απέφεραν στο τουρκικό δημόσιο, σε τιμάρια, ζιαμέτια και χάσια. Οι γαίες αυτές παραχωρούνταν από τους σουλτάνους στους Οθωμανούς ή εξισλαμισμένους χριστιανούς αξιωματούχους, οι οποίοι δεν είχαν πάνω σ’ αυτές κληρονομικά δικαιώματα. Σύμφωνα με το οθωμανικό δίκαιο, ο σουλτάνος, που μόνο αυτός είχε το δικαίωμα της εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών της αυτοκρατορίας, ως ιδιοκτήτης της γης, έκανε τον καταμερισμό της εκμετάλλευσής της σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: α) Κρατικές γαίες, οι οποίες ανήκαν στον σουλτάνο και στα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας. β) Βακουφικές, τα έσοδα των οποίων προορίζονταν για την συντήρηση των θρησκευτικών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. γ) Τιμαριακές, οι οποίες χορηγούνταν στους ιππείς πολεμιστές (Sipahi) που ως αντάλλαγμα για τους φόρους που εισέπρατταν ήταν υποχρεωμένοι να συμμετέχουν στις εκστρατείες με έναν αριθμό στρατιωτών (cebelu).
Με την άνοδο στο θρόνο κάθε νέου σουλτάνου, οι τιμαριούχοι όφειλαν να ανανεώνουν την παραχώρηση των τιμαρίων. Τη γη καλλιεργούσαν οι Χριστιανοί και οι Μουσουλμάνοι, που διακρίνονταν σε σκλάβους, δουλοπάροικους και ελεύθερους γεωργούς. Οι δουλοπάροικοι αποτελούσαν κυρίως τους βίαια εξισλαμισμένους χριστιανικούς πληθυσμούς και ήταν πάντοτε στη διάθεση των Τούρκων αξιωματούχων. Εργάζονταν σε μικρές ιδιοκτησίες και είχαν τη δυνατότητα ν’ απελευθερωθούν. Ο ελεύθερος γεωργός καλλιεργούσε γη που είχε στη κατοχή του και πλήρωνε τους καθορισμένους φόρους. Ωστόσο, ουσιαστικά, οι μετακινήσεις των ελεύθερων γεωργών απαγορεύονταν. Οι τρεις βασικότεροι φόροι των χριστιανών ραγιάδων ήταν το χαράτσι (κεφαλικός φόρος), η δεκάτη, που καταβαλλόταν σε είδος (το 10% της συνολικής παραγωγής) και ο φόρος των τελωνείων, ο οποίος επιβαλλόταν στα εξαγόμενα εμπορευματικά αγαθά. Το τσιφλίκι αρχίζει να εμφανίζεται μετά το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα και ερμηνεύεται ιστορικά ως αποτέλεσμα της παρακμής της πορείας της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Μέσα στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν, μετά το δεύτερο μισό του 16ου αι., οι τιμαριούχοι, λόγω της συνεχούς πτώσης των εισοδημάτων τους, μετέτρεψαν τα τιμάρια σε τσιφλίκια με κληρονομικό δικαίωμα, αγνοώντας τις σχέσεις τους με το σουλτάνο και τη σουλτανική εξουσία. Για τους παραπάνω λόγους, το καθεστώς του χριστιανικού στοιχείου επιδεινώθηκε αισθητά μέσα στην οθωμανική επικράτεια με την εξασθένηση της κεντρικής εξουσίας και την παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο σχηματισμός των τσιφλικιών αναστάτωσε τις δομές της οθωμανικής κοινωνίας και οι Οθωμανοί γαιοκτήμονες επέβαλλαν βαρύτερους φόρους στους Χριστιανούς για να ανταπεξέλθουν στα τεράστια έξοδά τους. Μεταξύ ξένων κερδοσκόπων, τοκογλύφων γαιοκτημόνων και ευνοούμενων του σουλτάνου, που εκμίσθωναν τους τελωνειακούς φόρους και τις δημόσιες προσόδους, η διείσδυση του ευρωπαϊκού κεφαλαίου και η άφιξη Εβραίων προσφύγων (+1480), συνέβαλαν αποτελεσματικά στη δραστηριοποίηση των εθνικών μειονοτήτων (εμπόριο – υφαντουργία, αγορά γαιών, παραγωγικές μονάδες) και στον βαθμιαίο πλουτισμό τους. Οι αγροτικές μεταρρυθμίσεις του Μωάμεθ Β΄, οι επεμβάσεις του στο νόμισμα και η μέριμνά του για την απασχόληση και την ευημερία του ραγιά, είχε ως αποτέλεσμα να παρατηρηθεί, μεταξύ του 1520 – 1530 και 1570 – 1580, διπλασιασμός και τριπλασιασμός του πληθυσμού των βαλκανικών πόλεων.
Η οικονομία της περιοχής «Αγίας» ή Αγιάς, κατά τον 16ο αι., ήταν κυρίως αγροτοκτηνοτροφική, δεδομένου ότι η ενασχόληση των Χριστιανών με τη γεωργία απετέλεσε τη βάση της υστεροβυζαντινής πόλης και συνέχισε στα πρώιμα μεταβυζαντινά χρόνια, να αποτελεί το κορμό της αγροτικής οικονομίας. Οι Μουσουλμάνοι ασχολούνταν με καθαρά χειρωνακτικά επαγγέλματα, όπως η υφαντουργία. Οι βασικοί φόροι ήταν γαιοπρόσοδοι, ατομικοί και κτηνοτροφικοί φόροι. Η βασική φυσική πρόσοδος ήταν η δεκάτη στην οποία προσετίθετο συνήθως ένας συμπληρωματικός φόρος. Ο φόρος της «σπέντζας» (έγγειος φόρος), ανέρχονταν στα 25 άσπρα για κάθε ενήλικο και 6 άσπρα για τις χήρες.
Η μελέτη των καταστίχων «Βεσσαίνης» «Βαθυρρέματος», εκτός της φορολογικής – ιδιοκτησιακής ανθρωπωνυμικής σημασίας, μας οδηγεί σε συμπεράσματα όπως: Ενδέχεται, ο παπάΣτεφανίσης να είναι ο παππούς του Αγίου Συμεών του μονοχίτωνος. Δηλαδή, ο γιος του παπαΣτεφανίση, «παπά Ανδρέας», μετά από 40 χρόνια, περί το 1495 να γέννησε τον Συμεώνα, στο Βαθύρεμα. Η οικογένεια Βεργάτου, αναφέρεται δέκα φορές και δεύτερη αριθμητικά έρχεται η οικογένεια Στεφανίση, (επτά φορές). Από τις οικογένειες του «Βαθυρρέματος» επίθετα που διατηρούνται μέχρι σήμερα στην Αγιά, είναι: Βλάχος, Χαλκιάς και Μαυρογιάννης. Το δε τουρκικό όνομα balaban (857α) σημαίνει μεγάλος.
Τα οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα (tahrirdefteri, defterihakani) κατέγραφαν τις φορολογήσιμες πληθυσμιακές μονάδες: εστίες / νοικοκυριά (hane), εργένηδες (mucerred), και χήρες (bive), εφόσον αυτές διατελούσαν αρχηγοί εστιών, και κατόπιν αναλυτικά τις φοροπροσόδους κάθε οικισμού. Πρέπει εξ αρχής να σημειώσουμε ότι αυτές οι καταστιχώσεις δεν αποτελούν πληθυσμιακές απογραφές και δεν πρέπει να εξετάζονται ως τέτοιες. Ωστόσο, η σύγκρισή τους με άλλες σύγχρονες πηγές μπορεί να δώσει πιο στέρεες βάσεις για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Στο υπό εξέταση κατάστιχο παρουσιάζεται η αναλυτική (mufassal) καταγραφή του σαντζακίου των Τρικάλων, το οποίο αντιστοιχούσε σε μεγάλο τμήμα της κεντρικής Ελλάδας. Πρόκειται για το κατάστιχο Μ.Μ.10 που χρονολογείται το ΑΗ 859 (AD 1455-1456).
O Οθωμανός γραφέας (katib), πιθανότατα με τη συνοδεία ενός βοηθού που γνώριζε την κατά τόπους γλώσσα, επισκεπτόταν ένα προς ένα τους οικισμούς κάθε επαρχίας και κατέγραφε όλους τους κατοίκους με φοροδοτική υποχρέωση σύμφωνα με το σύστημα που αναφέρθηκε. Η ανθρωπωνυμική αξία αυτών των καταστίχων είναι σπουδαία. Στα κατάστιχα που συντάχθηκαν αμέσως μετά την οθωμανική κατάκτηση μιας βυζαντινής χώρας, τα άτομα καταγράφονται με το όνομα και το επίθετό τους, δηλαδή σύμφωνα με το βυζαντινό τρόπο. Αντίθετα, σε μεταγενέστερα κατάστιχα ο τύπος καταγραφής είναι: τάδε γιος του τάδε (π.χ. YorgivelediPetros). Στο υπό εξέταση έγγραφο ο συντάκτης φαίνεται πως σημείωσε με ιδιαίτερη προσοχή τα ελληνικά ονόματα καθώς χρησιμοποιεί γράμματα της αραβικής για να αποδώσει φθόγγους της ελληνικής που λανθάνουν στη τουρκική. Τα ελληνικά ονόματα καταγράφηκαν όπως τα άκουσε ο γραφέας, ένα στοιχείο ιδιαίτερα χρήσιμο για τους γλωσσολόγους, στη προσπάθεια ανασύστασης της υστερομεσαιωνικής προφοράς. Σε πολλές περιπτώσεις τα ονόματα, αναγκαστικά, υπέστησαν τροποποιήσεις, ώστε να εναρμονιστούν με την τουρκική φωνητική. Το πλέον σύνηθες φαινόμενο είναι η πρόταξη ενός φωνήεντος πριν από ένα αρκτικό δισυμφωνικό σύμπλεγμα, το οποίο δεν επιτρέπει η αραβική και η τουρκική φωνητική: π.χ. Istefanos< Στέφανος, Uzguros< Σγούρος κ.α. Ενίοτε ένα φωνήεν, κατά προτίμηση όμοιο με τα γειτονικά του, διεμβάλλεται μεταξύ δύο συμφώνων χάριν ευφωνίας: π.χ.Biratos< Μπράτος, Porotopapas< Πρωτόπαπας, Hondoroyano< Χοντρόγιαννος κ.α.
Η οθωμανική κατάκτηση, φαίνεται εκ των πηγών, ότι συνέβαλε στη διατήρηση του φεουδαλισμού. Το σύστημα των τιμαριωτών – σπαχήδων οδήγησε σταδιακά στη κατάργηση της αγροτικής ιδιοκτησίας, λόγω του ότι οι ελεύθεροι γεωργοί δεν μπορούσαν να πληρώνουν τους φόρους. Ως εκ τούτου, οι αξιωματούχοι αποκτούσαν τα κτήματα των αγροτών και ως μεγαλογαιοκτήμονες (ciftlik) των πεδινών εκτάσεων, εκτόπισαν τους υπόδουλους γεωργούς προς τις ορεινές περιοχές. Ένας, επίσης, σημαντικός παράγοντας αραίωσης του πληθυσμού της Θεσσαλίας ήταν οι επιδημίες. Είναι ατελείωτη η σειρά των ετών, από τα τέλη του 16ου αιώνα ως τις αρχές του 18ουαιώνα, για τα οποία οι πηγές επισημαίνουν την ύπαρξη επιδημιών, (1592, 1611, 1620-22, 1625, 1667-68, 1717-18 και του 1742). Στην επιδημία του 1667-68, που εμφανίζεται με ιδιαίτερη ένταση στη Θεσσαλία, αποδίδεται η μείωση του πληθυσμού της. Η ερήμωση ορισμένων περιοχών, λόγω «θανατικού», ανέτρεψε τις συνθήκες αγροτικής ιδιοκτησίας και δημιούργησε τα μεγάλα τσιφλίκια του 18ου αι. που τα καρπώθηκαν το τουρκικό δημόσιο ή όσοι κάτοικοι απόμειναν από τις θεομηνίες και τη φυγή.

* ΣΗΜ. Βλ. Περισσότερα στο κείμενο της διατριβής σελ. 338-351 όπου παρατίθενται Πίνακες και Υποσημειώσεις –Βιβλιογραφία που μπορείτε να μεταφορτώσετε από τον ιστότοπο:
www.pneumatikocentroagias.wordpress.com

Βρίσκεται στην θέση DOWNLOAD KEIMENA

Άγιος Συμεών
Τα παιδικά του χρόνια
Ο Συμεών σύμφωνα με τις υπάρχουσες πηγές γεννήθηκε στο Βαθύρεμα στο τέλος του 15ου αιώνα. Το Βαθύρεμα είχε τότε δυο ιερείς τον παπά Θωμά και τον παπά Ανδρέα. Ο Συμεών ήταν μοναχογιός του παπά Ανδρέα και κάναν ότι μπορούσαν για να ριζώσουν τον Χριστό στην καρδιά του. Δεν υπήρχε τότε σχολείο αλλά τα παιδιά του χωριού πήγαιναν το βράδυ στο μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου όπου ο παπά Ανδρέας τους μάθαινε γράμματα. Επίσης ο παπά Ανδρέας έπαιρνε τον Συμεών από το χέρι στις εκκλησίες που λειτουργούσε στους Αγίους Θεόδωρους στον Άγιο Νικόλα στην Παναγία αλλά και στο ξωκλήσι της Αγίας Τριάδας που βρισκόταν στην κορυφή Αετός δυο χιλιόμετρα έξω από το Βαθύρεμα. Στις εκκλησίες αυτές ο πατέρας του τον έβαζε να ανάβει το θυμιατό το κερί και να συλλαβίζει το ψαλτήρι.
Όλα αυτά λοιπόν έκανα τον Συμεών να δώσει μια υπόσχεση στον Θεό. Να μείνει παρθένος να γίνει καλόγηρος και να αφοσιωθεί στον Ύψιστο. Και ο νεαρός Συμεών είδε και έπαθε για να εκπληρώσει το τάμα του. Μέχρι τον θάνατο αψήφησε.
Πίεση για γάμο και η αντίδραση του Συμεών
          Κοτζαμπάσης του χωριού τότε ήταν ο Αθανάσιος Τσαγκάλης ο οποίος είχε μια κόρη την Τριανταφυλλιά δώδεκα ετών τότε. Ο κοτζαμπάσης είχε βάλει στο μάτι του τον Συμεών και ήθελε οπωσδήποτε να τον παντρέψει με την κόρη του. Ήταν όμως πολύ δύσκολο αυτό μιας μια ο Συμεών είχε δώσει το τάμα του στον Θεό.
Έπρεπε λοιπόν να βρει ένα τρόπο να τον παντρέψει με την μοναχοκόρη του. Το πονηρό του μυαλό λοιπόν σκαρφίστηκε ένα μεγάλο ψέμα. Καλεί τον παπά Ανδρέα σπίτι του και του λέει πως σε λίγες μέρες θα έρθουν οι Τούρκοι για παιδομάζωμα και φέτος κατ’εξαιρεση θα έπαιρναν παιδιά μέχρι 20 ετών. Ψέμα βέβαια αυτό μιας και οι τούρκοι έπαιρναν παιδιά μέχρι 17 ετών για να τους κάνουν γενίτσαρους. Τα παντρεμένα παιδιά δεν τα έπαιρναν οπότε πείθει τον παπά Ανδρέα να παντρέψει τον Συμεών με την κόρη του την Τριανταφυλλιά.
Συντετριμμένος με αυτά που άκουσε ο παπά Ανδρέας πάει στην παπαδιά την Αικατερίνη και της λέει τα άσχημα νέα. Μόνο αν τον παντρέψουμε με την κόρη του κοτζαμπάση της είπε θα σωθεί ο γιος μας. Έπεσε λιπόθυμη η καημένη ‘όταν άκουσε πως θα πάρουν τον γιο της. Στη συνέχεια ο παπά Ανδρέας λέει στον γιο του τα άσχημα νέα αλλά και τον τρόπο για να γλιτώσει το παιδομάζωμα.
Ο Συμεών όμως αντέδρασε και του λέει πως ούτε το χατίρι του κοτζαμπάση θα κάνει και θα παντρευτεί την κόρη του ούτε μουσουλμάνος θα γίνει. Θα πάω στα βουνά και θα ασκητέψω είπε στον πατέρα του.
Η αντίδραση του Κοτζαμπάση και ο γάμος με το ζόρι
Πάει ο παπά Ανδρέας στον κοτζαμπάση για να του ανακοινώσει την απόφαση του Συμεών. Δεν την περίμενα την απάντηση αυτή ο Τσαγκάλης και εκνευρίστηκε πάρα πολύ. Αφού αναχώρησε ο πατέρας του Συμών ο Τσαγκάλης και έχοντας ήδη νυχτώσει πηγαίνει στα νότια του χωριού όπου βρισκόταν στρατιωτικό απόσπασμα υπό την αρχηγία ενός Γιουζ-μπασήν ονόματι Μουσάν. Συνομιλεί για λίγο και μετά ο Μουσάς διέταξε πέντε στρατιώτες να συνοδεύσουν τον Τσαγκάλη όπου αυτός ήθελε. Πάει λοιπόν στην οικία του παπά Ανδρέα. Χτυπά την πόρτα και πριν προλάβει να τους υποδεχτεί αρπάζει τον Συμεών και τον πηγαίνει στην οικία του. Εκεί τους περίμενε ο έτερος ιερέας του χωριού ο παπά Θωμάς. Χωρίς να το καταλάβει λοιπόν ο Συμεών από εκείνο το βράδυ ήταν ο σύζυγος της Τριανταφυλλιάς. Για τους υπόλοιπους κάτοικους του χωριού αυτό ήταν μέγα σκάνδαλο μιας παρόλο που ο Συμεών έδωσε τάμα στον Θεό βρέθηκε να είναι παντρεμένος με την κόρη του Κοτζαμπάση.
Το παιδομάζωμα
Ήταν 23 Αυγούστου το 1505 και όλο το χωριό γιόρταζε. Πανηγύρι στο Βαθύρεμα. Όλοι ήταν εκεί στην εκκλησία μαζεμένοι. Νέοι γέροι άντρες γυναίκες αγόρια και κορίτσια. Πλησίαζε μεσημέρι και ετοιμαζόταν τα φαγητά τα γλυκίσματα και τα ποτά. Όλο το χωριό γλένταγε στην γιορτή της Παναγίας χόρευε και πέρναγε καλά. Ξαφνικά εμφανίζεται ο αγροφύλακας και αναγγέλλει τα κακά νέα. Απόσπασμα Κούρδων ιππέων έρχεται προς το Βαθύρεμα. Οι χοροί διαλύθηκαν, τα μουσικά όργανα σίγησαν, τα χειροκρότημα και τα τραγούδια των νέων και νεανίδων σταμάτησαν, το πλήθος διασκορπίστηκε εδώ και κει και οι περισσότεροι κλείστηκαν στα σπίτια τους.
Εντός ολίγου φτάνει το απόσπασμα και ο κοτζαμπάσης τους υποδέχεται. Ο αξιωματικός Καρά Μουράτ ήταν ο διοικητής του αποσπάσματος και συνοδευόταν από έναν κατώτερο αξιωματικό και έναν γραμματέα. Όλοι μαζί πήγαν προς την Μεγάλη βρύση και κάθισαν κάτω από ένα πλάτανο. Διατάσει στη συνέχεια τον κοτζαμπάση να δώσει κατάλογο όλων των οικογενειών και ο κάθε πατέρας ήταν υποχρεωμένος να μαρτυρήσει πόσα παιδιά είχε. Βγαίνει ο διαλαλητής στο χωριό και φωνάζει πως όσοι έχουν παιδιά από εξη ετών και πάνω να τα παρουσιάσουν στον κοτζαμπάση να τα γράψει. Όποιος κρύψει κάποιο παιδί θα κρεμαστεί , η οικογένειά του θα πωληθεί και θα του πάρουν όλα τα υπάρχοντα. Σαν κεραυνός αντήχησε ο ορισμός του Καρά Μουράτ.
Ολόκληρο το χωριό βυθίστηκε σε αθυμία. Θρήνος και κραυγές σπαρακτικές ακουγόντουσαν από τα σπίτια από τα οποία πήραν τα παιδιά. Οι μητέρες αδελφές και συγγενείς των παιδιών φόρεσαν μαύρα και για τρία συναπτά έτη ούτε σε γάμους παρευρισκόταν ούτε στην εκκλησία πήγαιναν. Το παιδομάζωμα τότε λογιζόταν ως θλιβερή δοκιμασία του έθνους.
Το εγγονάκι του κοτζαμπάση και τα επεισόδια
Η ζωή στο πληγωμένο Βαθύρεμα βρήκε και πάλι τους κανονικούς του ρυθμούς. Ο κοτζαμπάσης μετά το παιδομάζωμα φοβόταν πως ο Συμεών θα παράταγε την κόρη του και θα πήγαινε να ασκητέψει. Ήλπιζε λοιπόν σύντομα η κόρη του να μείνει έγκυος. Ο καιρός πέρναγε η κόρη του δεν έμενε έγκυος και μαύρα φίδια των έζωναν. Η Τριανταφυλλιά όμως ήθελε και παιδάκι. Αφού έβλεπε πως με τον Συμεών ποτέ δεν θα το έκανε πήγε με τον αγροφύλακα. Μετά από καιρό λοιπόν ο κοτζαμπάσης όμως βλέπει την κοιλιά της να φουσκώνει και έτσι ησύχασε. Αλλά που να ήξερε όμως με ποιον έκανε το παιδί.
Γεννιέται ο γιος του Συμεών και σε σαράντα μέρες έγινε η βάφτιση του. Στην βάφτιση του γιου του στήνεται μεγάλο γλέντι στην πλατεία του χωριού. Οι ιερείς ευλόγησαν το τραπέζι και όλος ο κόσμος τους ευχήθηκε και φώναζε να σας ζήσει. Ο Συμεών όμως και η Τριανταφυλλιά είχαν πέσει σε κατάθλιψη αφού ξεραν ποιανού ήταν το παιδί. Που να πιει κρασί ο Συμεών. Ο κοτζαμπάσης έπινε τα κρασιά του και έριχνε λοξές ματιές στο ζευγάρι. Στον κόσμο τους ήταν ο Συμεών και η Τριανταφυλλιά. Δεν άντεξε άλλο ο Τσαγκάλης και ξεσπάθωσε κατά του Συμεών.
-Γιατί βρε χαμένο κορμί δεν πίνεις κρασί; Φοβάσαι μη σε φαρμακώσω; Από την μια έλεγες πως θες να γίνεις καλόγηρος και από την άλλη ήρθες νύχτα σπίτι μου και στεφανώθηκες την Τριανταφιλλίτσα μου. Που είναι βρε γαϊδούρι ο όρκος που έδωσες στον Χριστό πως θα μείνεις παρθένος; Οι καλεσμένοι πήραν στο ψιλό τον Συμεών και τον γιουχάιζαν. Δεν άντεξε λοιπόν ο Συμεών και ξεσπάθωσε.
- Εγώ του λέει ήρθα σπίτι σου ή εσύ έστειλες απόσπασμα να με πάρει και να με παντρέψεις με το ζόρι με την κόρη σου. Αν ήσουν τίμιος άνθρωπος δεν θα κορόιδευες τον πατέρα μου πως στο παιδομάζωμα θα έπαιρναν παιδιά μέχρι είκοσι ετών ενώ στην πραγματικότητα οι τούρκοι παίρνουν μέχρι δεκαεφτά ετών. Μάθε του λέει πως το παιδί που έχει η κόρη στην αγκαλιά της το έκανε με άλλον και όχι με μένα. Μόλις τα άκουσε αυτά ο κοτζαμπάσης άναψε σαν ηφαίστειο.
- Ποιος είσαι συ που θα πεις την κόρη μου πόρνη και έκανε το παιδί με άλλον. Ποιος είσαι συ βρε άθλιε βρε χαμένο κορμί που με βρίζεις με τον αισχρότερο τρόπο. Εσύ δεν είσαι άξιος να με κοιτάξεις. Σε πάντρεψα με την κόρη μου για να σε γλιτώσω από το παιδομάζωμα και συ Ιούδα αντί να με ευχαριστήσεις με βρίζεις. Όρμησε με μαχαίρι για να τον σφάξει. Παίρνει λοιπόν την απόφαση να τον κάψει ζωντανό.
Στην πυρά
Αποφασίζουν λοιπόν να τον κάψουν ζωντανό στην πλατεία του χωριού. Τον πιάνουν και τον φυλακίζουν στο διοικητήριο. Πρωί πρωί την άλλη μέρα χτυπούσαν οι καμπάνες του χωριού. Ο διαλαλητής καλούσε τον κόσμο να φέρει ξύλα στην πλατεία για να κάψουν τον Συμεών. Ήταν τόσο μεγάλο το μίσος που έφεραν τόσα ξύλα για να κάψουν όχι έναν αλλά δέκα ανθρώπους. Ο παπά Ανδρέας πήρε στον Άγιο Νικόλα και πήρε μεταλαβιά για να κοινωνήσει τον Συμεών. Οι στρατιώτες πήραν τον Συμεών από το διοικητήριο και τον έσυραν σαν σκυλί στην πλατεία στον σωρό με τα ξύλα. Ατάραχος εντελώς ο γιος του παπά Ανδρέα πήγε μπρος στον σωρό με τα ξύλα και έριξε ακόμη ένα ξύλο.
Το θαύμα

Ανεβάζουν τον Συμεών πάνω στον σωρό και τον ετοιμάζουν να τον κάψουν. Του ζητούν όμως μια τελευταία επιθυμία. Και ο Συμεών ζητάει από την Τριανταφυλλιά να σηκώσει το γιο του τον Δημητράκη όσο πιο ψηλά μπορεί στα χέρια της. Και όταν έκανε αυτό που της ζήτησε ρωτάει τον γιο του. – Δημητράκη ποιον έχεις πατέρα;;; Τον αγροφύλακα απάντησε με μια φωνή τόσο δυνατή που ξεκούφανε τους στρατιώτες.
Θαύμα θαύμα θαύμα κραύγαζε το συγκεντρωμένο πλήθος. ΟΙ στρατιώτες αμέσως κατέβασαν τον Συμεών από τον σωρό και του φίλαγαν τα χέρια λέγοντας του ‘’εσύ είσαι άνθρωπος του Θεού μη μας κάνεις κακό ‘’. Ο Συμεών είναι άγιος πετάξτε τα ξύλα δεν πρέπει να τον κάψουμε. Αφήστε τα είπαν κάποιοι ‘άλλοι. Να κάψουμε τον κοτζαμπάση. Πρόλαβε όμως να πάρει την κόρη του με τον γιο της και να εξαφανιστεί. Ο Γιουζ Μπασής έμεινε σαν απολιθωμένος με αυτά που είδε. Αυτός δεν είναι άνθρωπος αυτός είναι άγγελος αναφώνησε. Τον έστειλε ο Αλλάχ να φανερώσει την δόξα του στον κόσμο. Για χατίρι του κοτζαμπάση πήραμε στο λαιμό μας μεγάλο κρίμα έλεγε ο Μουσας. Πρέπει να φύγουμε το συντομότερο από εδώ γιατί αν κάνει προσευχή να πέσει η οργή του Θεού πρώτα σε μας θα πέσει μιας και δώσαμε την διαταγή να τον κάψουν ζωντανό. Οι δε κάτοικοι του χωριού βρισκόταν άνω κάτω. Τρέχαν στις εκκλησιές να ανάψουν κεριά και σταυροκοπούμενοι προσκυνούσαν τις εικόνες.
Μετά από όλα αυτά ο Συμεών δεν προτίμησε να μείνει στο χωριό αλλά να φύγει μια για πάντα από το Βαθύρεμα. Θα μπορούσε να μείνει εκεί και να απολάμβανε δόξες και τιμές από τους συγχωριανούς του αλλά δεν το ήθελε. Αποχαιρέτησε τους γονείς του και ήξερε πως δεν θα τους ξαναέβλεπε ποτέ πια. Ο γέρος παπά Ανδρέας τον σταύρωσε και του έδωσε την ευχή του. Το ίδιο έκανε και η μητέρα του κλαίγοντας. Αυτό ήταν. Ο Συμεών του αποχωρίστηκε για πάντα.
Μοναχική ζωή
Στην επισκοπή Δημητριάδας 1510-1520 μ.Χ
Το Βαθύρεμα τότε υπαγόταν τότε στην Επισκοπή Δημητριάδας που είχε την τύχη να ποιμαίνετε από τον επίσκοπο Παχώμιο. Ο Συμεών του χτύπησε την πόρτα τον πήρε και τον έκανε μοναχό και διάκονο. Είχε όμως άλλες βλέψεις ο Συμεών, την ασκητική ζωή. Πήγε λοιπόν στο Μοναστήρι του Κομνηνείου στον Κίσσαβο. Εκεί προσευχόταν για τους ανθρώπους που τον αδίκησαν τον κοτζαμπάση την Τριανταφυλλιά αλλά και τους γονείς του χωρίς να ξέρει να ζουν ή πέθαναν.
Στο Άγιο Όρος (1520-1525 μ.Χ)
Πρώτος του σταθμός η μονή της Μεγίστης Λαύρας . Τις πρώτες μέρες στην μονή έκανε κάτι που σοκάρισε τους υπόλοιπους μοναχούς. Τον καμάρωναν οι άλλοι μοναχοί για τα μαλλιά του λέγοντας του ‘’ πόσο ωραία είναι διάκονε τα μαλλιά σου. Και τότε έκανε κάτι που δεν το περίμεναν. Πήγε στο κελί του έκοψε τα μαλλιά του και τα έδωσε στον μοναχό που τα καμάρωνε.
Στην Ιερά Μονή Φιλοθέου
Δεύτερος σταθμός η Ι. Μ. Φιλοθέου. Στις μέρες του έτυχε να χηρεύσει η θέση του ηγούμενου και οι υπόλοιποι μοναχοί εντυπωσιάστηκαν από την αρετή του Συμεών που του πρότειναν να πάρει τη θέση αυτή. Ο Συμεών αρνήθηκε αλλά οι μοναχοί τον παρακάλαγαν να αλλάξει γνώμη. Τελικά άλλαξε γνώμη και έγινε ο ηγούμενος της Μονής. Το πρώτο που έκανε ήταν να κάνει πιο ασκητική τη ζωή στο μοναστήρι. Αυτό μάλλον δεν άρεσε στους υπόλοιπους μοναχούς και έτσι αυτοί που τον παρακάλαγαν να γίνει ηγούμενος ήταν αυτοί που ανήμερα του Πάσχα του επιτέθηκαν και τον χτύπησαν. Μετά από αυτό το γεγονός ο Συμεών έφυγε για πάντα από το Άγιο Όρος.
Στο Πήλιο
Φεύγοντας από το Άγιο Όρος ο Συμεών εγκαταστάθηκε σε μια βουνοπλαγιά στο Πήλιο κοντά στα χίλια μέτρα υψόμετρο και με θέα το Άγιο Όρος προς τη μια πλευρά και το Βαθύρεμα προς την άλλη. Εκεί έζησε 3 χρόνια έχοντας σαν σπίτι του τον ίσκιο μιας αγριομηλιάς και υπομένοντας κρύο χιόνια βροχές και αστραπές. Μαθεύτηκε πως εκεί ασκητεύει ένας ιερομόναχος και πολλοί πήγαν να τον συναντήσουν. Αρκετοί από αυτούς έμειναν μαζί του φτιάχνοντας καλύβες καλλιεργούσαν τη γη και παράγοντας τα προς το ζην. Έφτιαξαν και μια εκκλησία αφιερωμένη στην Αγιά Τριάδα εις ανάμνηση της ομώνυμης εκκλησιάς του Βαθυρεματος που στεκόταν σαν φάρος στην βουνοκορφή Αετός. Ο Συμεών ποτέ δεν μπορούσε να ξεχάσει την εκκλησία αυτή. Θυμόταν τις λειτουργίες που έκανε εκεί με τον πατέρα του και το μυαλό του πήγαινε στην Τριανταφυλλιά στον κοτζαμπάση και στην μητέρα του. Πέρασαν πλέον είκοσι χρόνια και δεν ήξερα αν ζουν ή αν έχουν πεθάνει.
Στο εξωκλήσι της Αγιάς Τριάδος
Ο Συμεών πήγε στον Δεσπότη για θέματα του Μοναστηριού αλλά κάτι τον έλεγε μέσα του να περάσει από το εκκλησάκι της Αγιάς Τριάδος. Εκεί πήγε μια μέρα του 1540 μια γυναίκα από το Βαθύρεμα. Εκεί η γυναίκα αυτή βρήκε έναν καλόγηρο εντελώς άγνωστο. -Πρώτη φορά του λέει σας βλέπω στο εκκλησάκι αυτό.
-          Ξένος είμαι της απαντά. Ντόπια είστε της ρώτησε.
-          Λέγομαι Τριανταφυλλιά και είμαι από το Βαθύρεμα.
-          Είμαι καλόγηρος από το Άγιο Όρος και γυρίζω στα χωριά της απάντησε.
Ήθελε να του εξομολογηθεί η Τριανταφυλλιά μιας και του ενέπνεε πολύ σεβασμό.
Του είπε λοιπόν πως έχει να μεταλάβει είκοσι χρόνια και πως απάτησε τον άντρα της έχει εξώγαμο παιδί. Τον ρώτησε τι πρέπει να κάνει για να σώσει την ψυχή της. Της διάβασε μια ευχή για να την συγχωρέσει.
Δεν ήθελε με τίποτα να φύγει από το εκκλησάκι η Τριανταφυλλιά και άρχισε να του περιγράφει το πάθημα της. Του είπε για τον πατέρα της που από τότε που ο γιος της σαράντα ημερών μίλησε άφησε τη θέση του κοτζαμπάση και ούτε στην εκκλησία πήγαινε ούτε μιλούσε σε κανέναν. Τον χτύπησε αρρώστια και έπεσε στο κρεβάτι. Δεν ήταν αρρώστια ήταν οργή Θεού. Βρώμισε το κορμί του και τον έτρωγαν τα σκουλήκια. Όποτε μια μέρα ζήτησε από τον παπά να τον εξομολογήσει και να κοινωνήσει. Ο παπάς όμως ήταν ο όμως ήταν ο πεθερός μου και από τότε που αποφάσισε να του κάψουν το παιδί δεν ξανάσμιξαν. Πως λοιπόν του λέει του πατέρα να φέρω τον παπά να σε εξομολογήσει και να σε κοινωνήσει. Εσύ του λέει είσαι που πήρες την απόφαση να κάψεις τον γιο του.
Ο πατέρας μου τότε με αγριοκοίταξε και φωνάζοντας όσο μπορούσε της είπε πήγαινε τώρα να φέρεις τον παπά Ανδρέα αλλιώς θα σε καταραστώ. Πήγα και γω λοιπόν στον Αη Νικόλα και τον περίμενα. Μόλις με είδε σάστισε. Τι θέλεις εδώ μου λέει. Σε ζητάει επίμονα ο πατέρας μου να τον εξομολογήσεις και να τον κοινωνήσεις. Πήγε λοιπόν ο παπά Ανδρέας και πήρε την μεταλαβιά και τον κοινώνησε. Μετά από λίγο πέθανε.
Ο Συμεών προσπαθούσε να την παρηγορήσει. Η μάνα της είχε πεθάνει προ πολλού και τώρα βρέθηκε να είναι μόνη της με ένα ορφανό στην αγκαλιά. Όταν πέθανε ο πατέρας σου δεν βρέθηκε καμία συγχωριανή δίπλα σου να σε στηρίξει. Καμιά μια καμιά δεν ήρθε να με βοηθήσει του είπε. Μόνη μου στο σπίτι έμενα και αβοήθητη. Ώσπου ένα βράδυ κάποιος της χτύπησε την πόρτα. Ήταν ο παπά Ανδρέας. Ησύχασε της λέει από τότε που πέθανε ο πατέρας σου, πατέρας σου θα είμαι εγώ και την πήρε στο σπίτι του. Και έτσι βρέθηκα στο σπίτι μαζί τους.
Τότε ρώτησε ο Συμεών αν τα πεθερικά της ζουν ακόμη. Πάνε δυο χρόνια που πέθαναν. Ο παπά Ανδρέας πήγαινε κάθε βράδυ στον Άγιο Αθανάσιο να μάθει τα παιδιά γράμματα με κρύα και με χιόνια. Έπαθε πλευρίτιδα αρρώστησε και πέθανε. Η γυναίκα του η Αικατερίνη αρρώστησε από τον καημό της και πέθανε μετά από λίγο. Θεός σχωρές τους είπε ο Συμεών.
Και έμεινα η δύστυχη με τον Δημήτρη μου που τότε θα ήταν δεκαεφτά χρονών αλλά τον έχασα και αυτόν. Όταν έγινε δεκαεπτά χρονών θα τον παντρεύαμε αλλά βγήκε φιρμάνι για παιδομάζωμα. Αλλά μου είπε τότε μανούλα μου κλέφτη ια γίνω και στα βουνά θα πάω. Γεννιτσαρος δεν γίνομαι. Και την μέρα εκείνη σηκώθηκε και έφυγε αφού με φίλησε και με προσκύνησε.
Θέλω να πεθάνω δέσποτα μου του λέει αλλά όχι ασυγχώρητη. Αλλά που να βρω τον Συμεών αυτόν τον άγιο άνθρωπο. Μου έρχεται να πάω από μοναστήρι σε μοναστήρι για να τον βρω και να πέσω στα πόδια του. Όσοι καλογέροι έρχονται τους ρωτώ και τους ξαναρωτώ μήπως τον έχουν δει. Εσύ πάτερ μου που έρχεσαι από το Άγιο Όρος μήπως έτυχε να δεις τον άντρα μου ;;
Εγώ είμαι ο Συμεών είπε και πνίγηκε η φωνή του. Θεε μου θέε μου είπε η Τριανταφυλλιά και έπεσε λιπόθυμη στα πόδια του.
-          Συγχώρεσε με για αυτό που σου έκανα του είπε.
-          Εγώ Τριανταφυλλιά μου σε συγχώρεσα από την πρώτη κιόλας μέρα. Αλλά και τώρα σε συγχωρώ, χίλιες φορές να είσαι συγχωρεμένη.
Στη συνέχεια η Τριανταφυλλιά παρακάλεσε τον Συμεών να την συνοδευσει μέχρι το Βαθύρεμα. Της εξήγησε πως δεν μπορεί μιας και οι μοναχοί έχουν κόψει κάθε σχέση με τον παλιό τους κόσμο. Σηκώθηκε να την αποχαιρετήσει Σηκώθηκε και η Τριανταφυλλιά αλλά σωριάστηκε πάλι στο έδαφος. Προσπάθησε να σηκωθεί αλλά δεν μπόρεσε. Ο Συμεών κατάλαβε πως είναι στα τελευταία της και αποφάσισε να την συνοδευσει μέχρι το χωριό. Θα ήταν για αυτόν μια υπέρβαση.
Το σκοτάδι έπεφτε και ο Συμεών παρακάλεσε ένα τσοπανόπουλο που ήταν εκεί να τον βοηθήσει να μεταφέρουν την Τριανταφυλλιά στο σπίτι της στο Βαθύρεμα. Έφτασαν στο χωριό και την πήγαν στο σπίτι της. Την ξάπλωσαν στο κρεβάτι και αυτή είπε ‘’ θέλω να κοινωνήσω ‘’. Έτρεξε το τσοπανόπουλο μέσα στο σκοτάδι και έφερε ένα παπά για να την κοινωνήσει. Μεταλαμβάνει η δούλη του Θεού Τριανταφυλλιά είπε ο παπάς. Έκανε τον σταυρό της και έπιασε το χέρι του Συμεών, και έκλισε για πάντα τα μάτια της. Ο παπάς έτρεξε στον Αη Νικόλα και χτύπησε τις καμπάνες πένθιμα.
Ο Συμεών κάθισε δίπλα στην νεκρή ανάμεσα στους συγχωριανούς του αμίλητος και με βλέμμα στον ουρανό. Σε λίγο δάκρυσε και ο Συμεών που ήταν σαν άγαλμα βουβός. Πήρε την απόφαση να φύγει όμως γιατί αν έμενε θα τον πρόδιδε το τσοπανόπουλο. Πριν φύγει όμως είπε να πει κάτι σαν επικήδειο στην νεκρή.
-                 Αδέλφια η επίγεια ζωή της αδερφής μας Τριανταφυλλιάς τέλειωσε, όπως κάποτε θα τελειώσει και η δική μας, γατί άπαντες έχουμε ημερομηνία λήξεως. Και μετά κατά τα έργα μας αδελφοί. Ότι κάνουμε στον κόσμο αυτό, θα δώσουμε λόγο στον Θεό, και Αυτός , με βάση τα έργα μας θα μας κατατάξει ή στον Παράδεισο ή στην Κόλαση. Για αυτό όλα τα επίγεια είναι μάταια και αξία έχουν μόνα όσα κάνουμε για την ψυχή μας. Ας ευχηθούμε ο αγαθός Θεός την νεκρή μας Τριανταφυλλιά να την ευσπλαγχνισθεί να την λυπηθεί για τα τόσα βάσανα που πέρασε, να λάβει υπόψη την μετάνοιά της, τις καλές πράξεις που έκανε επί γης και να την βάλει στον Παράδεισο ένθα ουκ έστι πόνος , ου λύπη, ου στεναγμός αλλά ζωή ατελεύτητη. Αμήν.
Τα παραπάνω είναι η περίληψη του βιβλίου Ο όσιος Συμεών ο ανυπόδητος και μονοχίτων.
Του Θεόδωρου Χατζημιχάλη. Αθήνα 1974

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΣΤΡΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΤΙΚΑ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΩΝ

ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ

Δώτιο πεδίο
ΕΡΥΣΙΧΘΩΝ, Ο ΑΔΗΦΑΓΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΔΩΤΙΟΥ
Ασκηταριό Αγίου Παντελεήμονα ΑΓΙΑ
Το Παρθεναγωγειο της Ρέτσιανης (Μεταξοχώρι)
ΡΩΜΑΙΚΟ ΛΟΥΤΡΟ ΝΕΡΟΜΥΛΩΝ
ΒΑΘΥΡΕΜΑ ΧΩΡΙΟ ΠΟΥ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΦτΗΚΕ το 1400

ΝΕΡΟΜΥΛΟΙ ΚΑΣΤΡΟ
ΓΕΦΥΡΑ ΑΛΑΜΑΝΟ ΠΟΤΑΜΙΑ
ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙ
ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ ΑΓΙΑ
Αρχαιολογική Συλλογή Αγιάς
ΓΚΑΛΝΤΕΡΙΜΙ ΑΓΙΑ-ΜΕΓΑΛΟΒΡΥΣΟ
Το Ιστορικό Αρχείο Αγιάς
Λαογραφικό Εκθετήριο Ποταμιάς
Βυζαντινή Συλλογή Αγιάς
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΓΙΑΣ
ΤΟΥΜΠΑ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΑΓΙΑ

ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΣ ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ

ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ
ΜΕΛΙΒΟΙΑ
ΣΚΑΛΟΠΑΤΙΑ ΤΟΥ ΞΕΡΞΗ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΥ
ΣΚΙΑΘΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΠΟΥ ΚΑΤΑ ΠΑΣΑ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΗΤΑΝ Η ΑΡΧΑΙΑ ΜΕΛΙΒΟΙΑ
Αρχαία Μολύβια ΜΕΛΙΟΙΑ
Βυθισμενο πολεμικό Περσών στον Αγιόκαμπο
ΚΑΣΤΡΟ ΒΕΛΙΚΑΣ
Ναός Μεταμόρφωσης στην Άνω Σωτηρίτσα
Παναγία Βελίκα
Αγιος Αθανάσιος Σκήτης
Μονή Αγίου Ιωάννη Θεολόγου ΒΕΛΙΚΑ
Κάστρο Σκήτης
ΑΡΧΑΙΟ ΛΙΜΑΝΙ ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΥ
Αρχαιολογική Συλλογή Μελιβοίας
Πολυδένδρι, Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου
Βυζαντινή μονή στο ακρωτήριο Δερματάς ΒΕΛΙΚΑ
ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΙΚΟΝΩΝ ΣΤΟ ΝΑΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΣΤΗ ΜΕΛΙΒΟΙΑ
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ
Στο Σκλήθρο υπάρχει Λαογραφικό Μουσείο
Μελιβοία, Ν.Παναγίας
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΤΕΙΧΟΣ ΒΕΛΙΚΑ ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΣ
Παλιουριά,
ΤΟΥΜΠΑ ΚΑΤΩ ΣΩΤΗΡΙΤΣΑΣ
ΑΠΟΘΗΚΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΒΕΛΙΚΑΣ
Βυζαντινή μονή στη θέση Μονόπετρα της Κουτσουπιάς
Βυζαντινά μοναστήρια στο όρος Κούτζιμπος ΜΕΛΙΒΟΙΑ
Κόκκινο νερό.ΚΑΣΤΡΟ
Κόκκινο νερό.ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΗΤΣΙΑΡΕΣ
Κόκκινο νερό. τρίκογχος ναός

ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΣ ΕΥΡΥΜΕΝΩΝ

ΕΥΡΥΜΕΝΕΣ
Αρχαιο Ομολιο
Λαογραφικό- Γεωργικό Εκθετήριο Ομολίου Μαρίνο Αντύπα

ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΣ ΛΑΚΕΡΕΙΑΣ

Οικισμός της Παλιόσκαλας
ΦΡΟΥΡΙΟ ΚΑΣΤΡΙ
Εκκλησιαστικό Μουσείο Ανατολής Αγιάς
Πολιτιστικό Κέντρο της Ανατολής (παλιό Δημοτικό Σχολείο)
ΤΟΥΜΠΑ ΔΗΜΗΤΡΑΣ
Λακέρεια αρχαία πόλη
Κάστρο,Αμυγδαλης
Γεφύρι Ανατολής
Γεφύρι Δήμητρας:
Θολωτοί τάφοι Μαρμαρίνης
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΣΤΡΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΙ
Προϊστορικός οικισμός της Δήμητρας