(Γ.Α.Κ.) Τοπικό Αρχείο Αγιάς Λάρισας
Τo Τοπικό Αρχείο Αγιάς είναι περιφερειακή υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Βασικός σκοπός των Γ.Α.Κ. Αγιάς είναι η εποπτεία, διάσωση, συγκέντρωση, ταξινόμηση και ευρετηρίαση του αρχειακού υλικού της επαρχίας Αγιάς, καθώς και η διάθεση και η με ποικίλους τρόπους αξιοποίηση όλου αυτού του αρχειακού πλούτου.
Τα γραφεία του Τοπικού Αρχείου Αγιάς είναι ανοικτά για το κοινό από Δευτέρα έως Παρασκευή 8:30-14:30. Ταχ. δ/νση: Κοσμά Αιτωλού 1, 40003 Αγιά Λάρισας Τηλ. 24940 23998 - Fax 24940 23998 - E-mail: mail@gak-agias.lar.sch.gr Ορισμένες σελίδες αυτής της τοποθεσίας του Ιστού είναι υπό κατασκευή. Παρακαλούμε για την υπομονή σας. Για υποδείξεις και προτάσεις, επικοινωνήστε μαζί μας. Καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε αυτή η τοποθεσία να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των χρηστών. Το Τοπικό Αρχείο Αγιάς ανήκει στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α. Κ.). Κύριος σκοπός του Αρχείου είναι η διάσωση, συγκέντρωση, καταγραφή και ταξινόμηση του αρχειακού υλικού της ευρύτερης περιοχής της Αγιάς. Ήταν το πρώτο Κρατικό Αρχείο που ιδρύθηκε και λειτούργησε στο Νομό Λάρισας το 1978, χάρη στις προσπάθειες του αείμνηστου Δημήτρη Αγραφιώτη - ο οποίος επί πολλά χρόνια διετέλεσε Προϊστάμενος-καθώς και άλλων δραστήριων αγιωτών. Οι αρμοδιότητες του Αρχείου Αγιάς, μετά την εφαρμογή των καλλικράτειων Δήμων καλύπτουν τον διευρυμένο Δήμο Αγιάς, που περιλαμβάνει τους πρώην δήμους Αγιάς, Λακέρειας, Ευρυμενών και Μελιβοίας.Το 2001 ο Δήμος Αγιάς αποφάσισε ομόφωνα την παραχώρηση του Δημοτικού Σχολείου Μεταξοχωρίου, για τη μόνιμη στέγαση του Γ.Α.Κ. Το κτίριο ανακατασκευάστηκε έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις σύγχρονες ανάγκες ενός Αρχείου και περιλαμβάνει εκθεσιακούς χώρους, όπου φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις αρχειακού και φωτογραφικού υλικού, βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο, αίθουσα εκδηλώσεων, αρχειοστάσια, κ.ά
Το αρχειακό υλικό που έχει ως σήμερα συγκεντρωθεί αποτελείται από σημαντικά ιδιωτικά και δημόσια αρχεία, συλλογές, φωτογραφίες και παλαίτυπα, μέρος των οποίων εκτίθενται, τα οποία καλύπτουν την περίοδο1621-2010.Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ιδιωτικές συλλογές και αρχεία καθώς και η συλλογή των φωτογραφιών και των cartes-postales, οι οποίες συνθέτουν ενδιαφέρουσες εικόνες της καθημερινότητας. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν τα Κοινοτικά και Εκπαιδευτικά Αρχεία με χρονική συνέχεια από το 1879 έως σήμερα. Το σύνολο σχεδόν του αρχειακού υλικού έχει ταξινομηθεί και έχουν συνταχθεί αναλυτικοί Κατάλογοι και συνοπτικά Ευρετήρια για την εξυπηρέτηση των ερευνητών ενώ πρόσφατα ένα σημαντικό μέρος των συλλογών έχει ψηφιοποιηθεί και είναι πλέον προσιτό στους ερευνητές μέσω της ιστοσελίδας του Αρχείου. Το Αρχείο της Αγιάς, παράλληλα με το κύριο έργο του, από το 2000 έχει αναπτύξει εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δραστηριότητες
Πόλη: Αγιά Διεύθυνση: Μεταξοχώρι Αγιάς ΤΚ: 40003 Τηλέφωνο: 24940 - 23998 Φαξ: 24940 23998 e-mail: mail@gak-agias.lar.sch.gr Ιστοσελίδα: http://gak-agias.lar.sch.gr/ Tο Τοπικό Αρχείο Αγιάς που ανήκει στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.), ήταν το πρώτο Κρατικό Αρχείο που ιδρύθηκε και λειτούργησε στο Νομό Λάρισας το 1978, χάρη στις προσπάθειες του Δημήτρη Αγραφιώτη. Στις μέρες μας το αρχείο στεγάζεται απο το 2001 στο πλήρως ανακατασκευασμένο δημοτικό σχολείο Μεταξοχωρίου, προβάλλοντας πολιτιστικά και ιστορικά τεκμήρια σχετικά με την οικονομική κοινωνικήκαι διοικητική ζωή του Δήμου Αγιάς.
Αν βρεθείτε λοιπόν στο θεσσαλικό κάμπο και συγκεκριμένα στο δήμο Αγιάς Λάρισας, θα θαυμάσετε από κοντά αρχειακό υλικό, που έχει ως σήμερα συγκεντρωθεί και αποτελείται από σημαντικά ιδιωτικά και δημόσια αρχεία, συλλογές, φωτογραφίες και παλαίτυπα,τα οποία καλύπτουν χρονικά, την περίοδο 1621-2010 και γεωγραφικά, τον διευρυμένο Δήμο Αγιάς. Ιδιαίτερο ενδιαφέρονπαρουσιάζουν οι ιδιωτικές συλλογές, όπως το πλούσιο αρχειακό υλικό οικογενειών που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην περιοχή: Αλεξούλη, Βατζιά, Πετράκη, Καλλέργη, κ.ά., καθώς και του λόγιου Θεόδωρου Χατζημιχάλη. Ενδεικτικά αναφερόμαστεστη συλλογή του Αλκιβιάδη Χατζημιχάλη, η οποία περιλαμβάνει ημερολόγιο Ελληνοτουρκικού και Βαλκανικών πολέμων (1912-14) που καλύπτει χρονικά την περίοδο (1897-1914). Βέβαια εξίσου σημαντικές είναιφωτογραφίες και cartes-postales, οι οποίες συνθέτουν ενδιαφέρουσες εικόνες της καθημερινότητας του παρελθόντος αλλά και τα Κοινοτικά και Εκπαιδευτικά Αρχεία με χρονική συνέχεια από το 1879 έως σήμερα. Το Αρχείο της Αγιάς, παράλληλα με το κύριο έργο του, αναπτύσσει εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δραστηριότητες διοργανώνοντας εκθέσεις, ημερίδες και εκδηλώσεις σεσυνεργασία με τοπικούς φορείς. Συγκεκριμένα υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και περιλαμβάνουν ξεναγήσεις στους χώρους του Αρχείου με παράλληλη οπτικοακουστική παρουσίαση θεμάτων τοπικής ιστορίας βασισμένων σε αρχειακό και φωτογραφικό υλικό. Επιπλέον η δράση του αρχείου επεκτείνεται με την αξιοποίηση τεχνολογικών μέσων υποστηρίζοντας τους νέους ερευνητές. Το σύνολο σχεδόν του αρχειακού υλικού έχει ταξινομηθεί ενώ πρόσφατα ένα σημαντικό μέρος των συλλογών έχει ψηφιοποιηθεί και είναι πλέον προσιτό στους ερευνητές μέσω της ιστοσελίδας του Αρχείου. 
Η Αγιά, αν και δεν αποτελεί έδρα νομού, έχει την τύχη να είναι μία από τις λίγες πόλεις στην Ελλάδα που διαθέτει τη δική της αρχειακή υπηρεσία, το Τοπικό Αρχείο Αγιάς.
Την ιδέα ίδρυσης αρχειακής υπηρεσίας συνέλαβε πρώτος, από το 1930, ο αγιώτης νομικός και συγγραφέας Μιλτιάδης Δάλλας, άνθρωπος ευρείας μόρφωσης, καλός γνώστης της τοπικής ιστορίας, αλλά και ιδιαίτερης ευαισθησίας σε θέματα διάσωσης και συγκέντρωσης των τοπικών ιδιωτικών και δημοσίων αρχείων. Συγγραφέας σημαντικών ιστορικών μελετών για την Αγιά, συγκέντρωσε με ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα έγγραφα κοινοτικά, εκκλησιαστικά, οικογενειακά, προσωπικά κ.ά. και συγκρότησε το "Αρχείον Ιστορικόν",το οποίο εκτείνεται χρονικά από το 1750 έως το 1953 με πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία της περιοχής. Το 1937 ο Δάλλας κατέθεσε προς φύλαξη το αρχείο του στην Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία των Θεσσαλών ( Ι.Λ.Ε.Θ.), της οποίας υπήρξε ένας από τους ιδρυτές, με την υποχρέωση να παραδοθεί στην Αγιά, όταν θα ιδρυόταν ιστορικό Αρχείο. Παράλληλα, με την παρακίνηση και καθοδήγηση του Μ.Δάλλα, αξιόλογο οικογενειακό και πολιτικό αρχείο κατάρτισε και ο αγιώτης πολιτικός Δημήτριος Ηρακλείδης, το οποίο καλύπτει την περίοδο 1833 - 1956 και για πολλά χρόνια φυλασσόταν στο Ηρακλείδιο Γηροκομείο. Την παράδοση αυτή ακολούθησε αργότερα και ο νεώτερος πολιτικός Τάκης Καρδάρας, συγκροτώντας το πολιτικό του αρχείο και παράλληλα ένα σπάνιο και πλούσιο φωτογραφικό αρχείο από το 1915 έως το 1980. σ Επίσης, πλούσιο αρχειακό υλικό διέθεταν επώνυμες οικογένειες της Αγιάς, οι οποίες κατά το παρελθόν έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην περιοχή, όπως η οικογένεια Αλεξούλη, Βατζιά, Πετράκη, Καλλέργη, κ.ά.,ο λόγιος Θεόδωρος Χατζημιχάλης, οι εκκλησίες και οι μονές της περιοχής, τα σχολεία, υπηρεσίες, σύλλογοι κ.ά. Με κριτήριο τη διάσωση, συγκέντρωση και αξιοποίηση όλου αυτού του υλικού, κρίθηκε σκόπιμο να επιδιωχθεί η ίδρυση αρχειακής υπηρεσίας στην Αγιά. Πρωτοστάτες στην προσπάθεια αυτή υπήρξαν ο Γ. Σακελίων, οικονομικός έφορος και συγγραφέας ιστορικών μελετών και ο αείμνηστος Δ. Αγραφιώτης, φιλόλογος-ιστορικός και μετέπειτα προϊστάμενος του Αρχείου για μία εικοσαετία. Το 1977, η προσπάθεια εντάχθηκε στα πλαίσια της δραστηριότητας του Πολιτιστικού Συλλόγου Αγιωτών "Ο Μιλτιάδης Δάλλας" και σε συνεργασία με την Κοινότητα Αγιάς απηύθηναν τη σχετική πρόταση στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Τα 1978 το με το Π.Δ.496 (ΦΕΚ 106 / 27- 6 - 1978 ) ιδρύθηκε στην Αγιά αρχειακή υπηρεσία με τον τίτλο "Μόνιμο Τοπικό Αρχείο Αγιάς" και ήταν το πρώτο που λειτούργησε στο Νομό Λάρισας. Τις λειτουργικές δαπάνες του Αρχείου ανέλαβε καταρχήν ο Μορφωτικός Σύλλογος, ενώ η Κοινότητα Αγιάς ανέλαβε τη στέγασή του. Η πρώτη εγκατάσταση του Αρχείου έγινε σε χώρο του οικήματος που δώρισε ο αγιώτης βουλευτής Δημήτριος Καρδάρας, για να στεγαστεί η Κοινοτική Βιβλιοθήκη της Αγιάς. Οι αρχειακές συλλογές που απετέλεσαν τη βάση του Τοπικού Αρχείου δωρήθηκαν από το Σύλλογο "Μιλτιάδης Δάλλας" και αφορούσαν στο οικογενειακό αρχείο Αλεξούλη ( 1838 - 1909), σε τμήμα του πολιτικού και οικογενειακού αρχείου του Μ. Δάλλα (1876 -1935) και του βολιώτη λογίου και δημοσιογράφου Γ. Σακελλαρίδη ( 1900 -1920 ). Το 1991 με το νόμο 1946 το Αρχείο εντάχθηκε στο δίκτυο των περιφερειακών αρχείων και μετονομάστηκε σε Γ.Α.Κ.-Τοπικό Αρχείο Αγιάς με αρμοδιότητες που κάλυπταν την επαρχία Αγιάς (σήμερα τους δήμους Αγιάς, Λακέρειας, Ευρυμενών, Μελιβοίας). Οι άοκνες προσπάθειες του προϊσταμένου Δημήτρη Αγραφιώτη, (1979 - 1999), είχαν ως αποτέλεσμα τη συγκέντρωση πλούσιου αρχειακού υλικού με εκκλησιαστικά έγγραφα και βιβλία, δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, συλλογές, φωτογραφίες και εφημερίδες που αφορούν στην ιστορία της περιοχής και εκτείνονται χρονικά από το 1621 έως σήμερα. Η ύπαρξη και διάσωση όλων αυτών των αρχείων δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός, ότι η περιοχή δεν γνώρισε σοβαρές καταστροφές την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου, αλλά και στην ιδιαίτερη ευαισθησία που επέδειξαν οι κάτοικοί της προς αυτά. Τελευταία, η πλήρης αναδιοργάνωση των χώρων του Αρχείου με τη δημιουργία αναγνωστηρίου, όπου φιλοξενούνται ερευνητές, σχολικές ομάδες εργασίας και κοινό, η δημιουργία αξιόλογης βιβλιοθήκης θεσσαλικού και τοπικού ενδιαφέροντος, η οργάνωση εκθέσεων αρχειακού και φωτογραφικού υλικού στους χώρους του Αρχείου και οι συχνές επισκέψεις σχολείων, όχι μόνο της περιοχής, αλλά και του νομού, αναβάθμισαν τη λειτουργία του. Παράλληλα, ένα σημαντικό βήμα για την περαιτέρω εξέλιξη και λειτουργία του έγινε με την παραχώρηση από το Δήμο Αγιάς (με την υπ' αρ.28/8-3-2001 απόφασή του) ενός κτηρίου 400 τ.μ.(πρώην Δημοτικό Σχολείο Μεταξοχωρίου) για τη μόνιμη στέγαση του Αρχείου, που σήμερα βρίσκεται στη φάση των επισκευαστικών εργασιών. Στην ολοκλήρωσή του έργου, το κτήριο θα περιλαμβάνει ειδικό χώρο εκθεμάτων, αίθουσα εκδηλώσεων, βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο, αρχειοστάσια, συντηρητήριο,γραφεία, κ.λ.π. |
Το 1912 οι παραγωγοί μεταξοσκώληκα Αγιάς βραβεύτηκαν για την παραγωγή τους στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και τους δόθηκε μεταξοτυπία η οποία βρέθηκε στα σκουπίδια και παραδόθηκε από τον Δημήτριο Τσότσα στο ΓΑΚ Αγιάς. Η μεταξοτυπία είχε πάνω σε σχέδιο έναν τσολιά.
Οι άοκνες προσπάθειες του προϊσταμένου Δημήτρη Αγραφιώτη, (1979 - 1999), είχαν ως αποτέλεσμα τη συγκέντρωση πλούσιου αρχειακού υλικού με εκκλησιαστικά έγγραφα και βιβλία, δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, συλλογές, φωτογραφίες και εφημερίδες που αφορούν στην ιστορία της περιοχής και εκτείνονται χρονικά από το 1621 έως σήμερα.
Τοπικό Αρχείο Αγιάς
[Αρχείο] GRGSA-AGI_AUV006 ΑΡΧΕΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ [1880 - 2000] Περιεχόμενα: Χωριά και τοποθεσίες Επαρχίας Αγιάς. Φωτογραφίες αγιωτών. Φωτογραφίες της Στεφανίας Φάβρ. Φωτογραφίες της Οικογένειας Πα... ΑΡΧΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΓΙΑΣ [1879 - 1951] Περιεχόμενα: Μαθητολόγιο Ελληνικού Σχολείου Αγιάς. Μαθητολόγιο. Γενικός Έλεγχος. Ειδικός Έλεγχος. Πιστοποιητικά Σπουδής. Πρακτικά Συλ... ΑΡΧΕΙΟ ΑΣΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΓΙΑΣ [1937 - 1954] Περιεχόμενα: Μαθητολόγιο Αστικού Σχολείου Αγιάς. Μαθητολόγιο. Βιβλίo Ειδικού Έλεγχου. Πιστοποιητικά Σπουδών. Bιβλίο μαθητών του Αστικ... ΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΥ ΔΩΤΙΟΥ [1883 - 1913] Περιεχόμενα: Πρακτικά Δημ. Συμβουλίου Δήμου Δωτίου. Πρακτικά Δημ. Συμβουλίου Δήμου Δωτίου 1887 - 1893. Πιστοποιητικά Δήμου Δωτίου 190... ΑΡΧΕΙΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΓΙΑΣ [1850 - 1955] Περιεχόμενα: Πρακτικά Κοινότητας Αγιάς. Πρακτικά Κοινότητας Αγιάς 1922 - 1928. Πρακτικά Κοινότητας Αγιάς 1932 - 1934. Πρακτικά Κοινότ... ΑΡΧΕΙΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙΟΥ [1867 - 1950] Περιεχόμενα: Βιβλίο Καθημερινόν και Ταμείον. Πρακτικά Κοινότητας Μεταξοχωρίου 1938 - 1946. Πρακτικά Κοινότητας Μεταξοχωρίου. Μητρώο Κ... ΑΡΧΕΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΑΛΕΞΟΥΛΗ [1838 - 1942] Περιεχόμενα: ΑΡΧΕΙΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΓΙΑΣ [1767 - 1948] Περιεχόμενα: Πραγματεία Περί "Εθνικών Ιδεωδών"-Πολιτικός Σύλλογος"Νέα Πολιτεία". Οικονομικά στοιχεία Οικογένειας Δάλλα. Αλληλογραφία ... ΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΔΗ [1865 - 1952] Περιεχόμενα: |
