ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΑΛΕΞΟΥΛΗ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ Καταρρέει και το αρχοντικό Πετράκη Δευτέρα, 20 Φεβρουαρίου 2012, 23:06 ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε») Του Νίκου Γουργιώτη
Αναμφίβολα πολλοί ικανοποιήθηκαν στην Αγιά από τα όσα ανέφερε σε δημοσίευμά της στο φύλλο της «Ε» του περασμένου Σαββάτου η προϊσταμένη της 7ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Λάρισας κ. Σταυρούλα Σδρόλια, ως απάντηση σε κείμενό μας που περιέγραφε την κάκιστη κατάσταση στην οποία βρίσκεται το αδιαμφισβήτητης, όπως και η ίδια τονίζει, αρχιτεκτονικής αξίας αρχοντικό Αλεξούλη στην Αγιά, κείμενο που ουσιαστικά έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον του κτιρίου αυτού, το οποίο, εδώ και πολλά χρόνια πια, ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού. Η διαβεβαίωση από την πλευρά της ότι από την υπηρεσία της «κατά το τελευταίο διάστημα προχωρούν με εντατικούς ρυθμούς οι μελέτες συντήρησης και ανάδειξης του αρχοντικού» και η ελπίδα που διατύπωσε «με την ολοκλήρωση των μελετών, το έργο της ανάδειξης να βρει μια θέση στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα Ελλάδας – Ευρωπαϊκής Ένωσης» γέννησαν στους Αγιώτες βάσιμες προσδοκίες πως το πανέμορφο αυτό παραδοσιακό κτίριο μπορεί μέσα από προγραμματισμό και σωστές κινήσεις εν τέλει να διασωθεί. Προσδοκίες οι οποίες δεν εκπορεύονται μόνο από τα γραφόμενά της, αλλά και από το ότι τα διατυπώνει η συγκεκριμένη επιστήμονας, η οποία έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην ανάδειξη και συντήρηση πολλών και εξόχως σημαντικών μνημείων της περιοχής. Προσδοκίες, όμως, οι οποίες δεν μπορούν να σβήσουν τον έντονο προβληματισμό και την αγωνία του κόσμου για το αν το – δυστυχώς – δυσκίνητο ελληνικό κράτος μπορέσει να το σώσει μέσα από τις διαδικασίες που ακολουθεί, με τον τρόπο και την ταχύτητα που τις ακολουθεί και, μάλιστα, υπό τη δύσκολη οικονομική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση που βιώνει. Παράλληλα, η κ. Σδρόλια στο κείμενό της αναφέρει πως «στην προσπάθεια (διάσωσης του αρχοντικού Αλεξούλη) συνδράμει με κάθε τρόπο η Δημοτική Αρχή Αγιάς, η οποία έθεσε από νωρίς την ανάδειξη του μνημείου αυτού στις προτεραιότητές της, όπως, επίσης, και του δεύτερου αρχοντικού (της κωμόπολης) που ανήκει στην ιδιοκτησία του Υπουργείου Πολιτισμού, εκείνου της οικογένειας Πετράκη». Δράττοντας, λοιπόν, την ευκαιρία παρουσιάζουμε σήμερα με φωτογραφίες την οικτρή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει κι αυτό το εξαιρετικής ομορφιάς παλιό αρχοντικό της Αγιάς σχεδόν μια δεκαπενταετία από τη στιγμή που απαλλοτριώθηκε από το Ελληνικό Κράτος. Η σκεπή του σε κακά χάλια, πανέμορφες εξωτερικές λεπτομέρειες μισοσβησμένες από τη φθορά του χρόνου, πόρτες, πατζούρια και παράθυρα σάπια και κατεστραμμένα. Κάγκελα σκουριασμένα και σοφάδες πεσμένοι. Εικόνα εγκατάλειψης ενός κτιρίου φάντασμα πια. Εικόνα που μόνο θλίψη προκαλεί και απαισιόδοξες εκτιμήσεις για το ποια είναι η κατάσταση στο εσωτερικό του, του οποίου τα ταβάνια – κάτι το οποίο ο πολύς κόσμος στην Αγιά δεν γνωρίζει – είναι πραγματικά έργα τέχνης. Το κτίριο πέρασε υπό κρατική προστασία (;) στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, ενώ ήδη από τις 30/6/1994 με απόφαση του τότε υπουργού Πολιτισμού κ. Θάνου Μικρούτσικου, που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 8/8/1994, χαρακτηρίστηκε ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο», διότι όπως αιτιολογήθηκε, «πρόκειται για αξιόλογο κτίριο με ενδιαφέροντα νεοκλασικά στοιχεία στις όψεις, καθώς και εσωτερικό ζωγραφικό διάκοσμο (ταβάνια), σημαντικό για τη μελέτη της αρχιτεκτονικής». Το αρχοντικό παρουσιάζει έντονα σημάδια διάλυσης και φωτογραφίες, που ανασύραμε από το φωτογραφικό αρχείο του Γιάννη Γουργιώτη, τραβηγμένες το 1998, συγκρινόμενες με σημερινές φωτογραφίες, δείχνουν ότι ο χρόνος είναι αδυσώπητος και η εξωτερική, τουλάχιστον, μεταβολή της εικόνας του οικήματος τεράστια (φυσικά προς το χειρότερο). Παρηγορητική και μη αμφισβητήσιμη η εκτίμηση πως «η Δημοτική Αρχή Αγιάς έθεσε από νωρίς την ανάδειξη του μνημείου αυτού στις προτεραιότητές της», τα προβλήματα, όμως, και στα δύο αρχοντικά είναι μεγάλα και η διάσωσή τους πρέπει να γίνει άμεσος κεντρικός στόχος συνολικά της τοπικής κοινωνίας μέσα σε έναν γενικότερο αναγκαίο, πια, σχεδιασμό ανάταξης του ιστορικού και εμπορικού κέντρου της Αγιάς.
Αναμφίβολα πολλοί ικανοποιήθηκαν στην Αγιά από τα όσα ανέφερε σε δημοσίευμά της στο φύλλο της «Ε» του περασμένου Σαββάτου η προϊσταμένη της 7ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Λάρισας κ. Σταυρούλα Σδρόλια, ως απάντηση σε κείμενό μας που περιέγραφε την κάκιστη κατάσταση στην οποία βρίσκεται το αδιαμφισβήτητης, όπως και η ίδια τονίζει, αρχιτεκτονικής αξίας αρχοντικό Αλεξούλη στην Αγιά, κείμενο που ουσιαστικά έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον του κτιρίου αυτού, το οποίο, εδώ και πολλά χρόνια πια, ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού. Η διαβεβαίωση από την πλευρά της ότι από την υπηρεσία της «κατά το τελευταίο διάστημα προχωρούν με εντατικούς ρυθμούς οι μελέτες συντήρησης και ανάδειξης του αρχοντικού» και η ελπίδα που διατύπωσε «με την ολοκλήρωση των μελετών, το έργο της ανάδειξης να βρει μια θέση στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα Ελλάδας – Ευρωπαϊκής Ένωσης» γέννησαν στους Αγιώτες βάσιμες προσδοκίες πως το πανέμορφο αυτό παραδοσιακό κτίριο μπορεί μέσα από προγραμματισμό και σωστές κινήσεις εν τέλει να διασωθεί. Προσδοκίες οι οποίες δεν εκπορεύονται μόνο από τα γραφόμενά της, αλλά και από το ότι τα διατυπώνει η συγκεκριμένη επιστήμονας, η οποία έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην ανάδειξη και συντήρηση πολλών και εξόχως σημαντικών μνημείων της περιοχής. Προσδοκίες, όμως, οι οποίες δεν μπορούν να σβήσουν τον έντονο προβληματισμό και την αγωνία του κόσμου για το αν το – δυστυχώς – δυσκίνητο ελληνικό κράτος μπορέσει να το σώσει μέσα από τις διαδικασίες που ακολουθεί, με τον τρόπο και την ταχύτητα που τις ακολουθεί και, μάλιστα, υπό τη δύσκολη οικονομική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση που βιώνει. Παράλληλα, η κ. Σδρόλια στο κείμενό της αναφέρει πως «στην προσπάθεια (διάσωσης του αρχοντικού Αλεξούλη) συνδράμει με κάθε τρόπο η Δημοτική Αρχή Αγιάς, η οποία έθεσε από νωρίς την ανάδειξη του μνημείου αυτού στις προτεραιότητές της, όπως, επίσης, και του δεύτερου αρχοντικού (της κωμόπολης) που ανήκει στην ιδιοκτησία του Υπουργείου Πολιτισμού, εκείνου της οικογένειας Πετράκη». Δράττοντας, λοιπόν, την ευκαιρία παρουσιάζουμε σήμερα με φωτογραφίες την οικτρή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει κι αυτό το εξαιρετικής ομορφιάς παλιό αρχοντικό της Αγιάς σχεδόν μια δεκαπενταετία από τη στιγμή που απαλλοτριώθηκε από το Ελληνικό Κράτος. Η σκεπή του σε κακά χάλια, πανέμορφες εξωτερικές λεπτομέρειες μισοσβησμένες από τη φθορά του χρόνου, πόρτες, πατζούρια και παράθυρα σάπια και κατεστραμμένα. Κάγκελα σκουριασμένα και σοφάδες πεσμένοι. Εικόνα εγκατάλειψης ενός κτιρίου φάντασμα πια. Εικόνα που μόνο θλίψη προκαλεί και απαισιόδοξες εκτιμήσεις για το ποια είναι η κατάσταση στο εσωτερικό του, του οποίου τα ταβάνια – κάτι το οποίο ο πολύς κόσμος στην Αγιά δεν γνωρίζει – είναι πραγματικά έργα τέχνης. Το κτίριο πέρασε υπό κρατική προστασία (;) στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, ενώ ήδη από τις 30/6/1994 με απόφαση του τότε υπουργού Πολιτισμού κ. Θάνου Μικρούτσικου, που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 8/8/1994, χαρακτηρίστηκε ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο», διότι όπως αιτιολογήθηκε, «πρόκειται για αξιόλογο κτίριο με ενδιαφέροντα νεοκλασικά στοιχεία στις όψεις, καθώς και εσωτερικό ζωγραφικό διάκοσμο (ταβάνια), σημαντικό για τη μελέτη της αρχιτεκτονικής». Το αρχοντικό παρουσιάζει έντονα σημάδια διάλυσης και φωτογραφίες, που ανασύραμε από το φωτογραφικό αρχείο του Γιάννη Γουργιώτη, τραβηγμένες το 1998, συγκρινόμενες με σημερινές φωτογραφίες, δείχνουν ότι ο χρόνος είναι αδυσώπητος και η εξωτερική, τουλάχιστον, μεταβολή της εικόνας του οικήματος τεράστια (φυσικά προς το χειρότερο). Παρηγορητική και μη αμφισβητήσιμη η εκτίμηση πως «η Δημοτική Αρχή Αγιάς έθεσε από νωρίς την ανάδειξη του μνημείου αυτού στις προτεραιότητές της», τα προβλήματα, όμως, και στα δύο αρχοντικά είναι μεγάλα και η διάσωσή τους πρέπει να γίνει άμεσος κεντρικός στόχος συνολικά της τοπικής κοινωνίας μέσα σε έναν γενικότερο αναγκαίο, πια, σχεδιασμό ανάταξης του ιστορικού και εμπορικού κέντρου της Αγιάς.