Παραδοσιακα επαγγελματα που χαθηκαν.Σηροτρόφος Μεταξοσκώληκες
Εδώ και 4500 χρόνια στην μακρινή Κίνα όπως γράφουν τα αρχαία κείμενα ήταν γνωστή η μεταξουργία ή αλλιώς ονομαζόμενη σηροτροφία, δηλαδή όλα τα στάδια της εκτροφής του μεταξοσκώληκα μέχρι και την παραγωγή του πολύτιμου νήματος από μετάξι. Λέγεται ότι γύρω στο 2500 π.χ. όταν αυτοκράτειρα ήταν η Σι-Λιγκ-Σι, μία αξιόλογη και με πολλές γνώσεις γυναίκα, ανακαλύφθηκε η πολύτιμη χρήση των κουκουλιών και του μεταξοσκώληκα. Στην συνέχεια με μεγάλη μυστικότητα έφτιαξε μέσα στα ανάκτορά σηροτροφείο, μεταξουργείο και εργαστήρια παραγωγής νημάτων μεταξιού αναπτύσσοντας συγχρόνως και την ανάλογη υφαντική τέχνη. Σαν εργάτριες την εποχή εκείνη για να μην διαρρεύσει το πολύτιμο μυστικό, χρησιμοποιούσε τις κυρίες της αυτοκρατορικής αυλής. Για χιλιάδες χρόνια οι κινέζοι κατόρθωσαν να κρατήσουν εφτασφράγιστο μυστικό την παραγωγή του φυσικού μεταξιού. Όμως κανένα μυστικό δεν είναι αιώνιο όπως και κανένα κάστρο δεν είναι απόρθητο. Η μεγάλη ζήτηση, αλλά συγχρόνως η υψηλή τιμή και αξία του υφάσματος, έκανε πάρα πολλούς να σκεφτούν διάφορους τρόπους για την απόκτηση του κινέζικου μυστικού, όμως όλες οι προσπάθειες έπεφταν στο κενό. Οι μυστικοπαθείς Κινέζοι ήταν επιφυλακτικοί σε κάθε ξένο που τους έκανε περίεργες ερωτήσεις γύρω από αυτό το ζήτημα. Αντιθέτως ήταν ανοικτοί σε ξένους εμπόρους από άλλες χώρες που ενδιαφέρονταν για την αγορά και μόνο του πολύτιμου υφάσματος. Το μονοπώλιο αυτό το κράτησαν μέχρι τον 6οο μ.χ. Αλλά τελικά το μυστικό της σηροτροφίας και παραγωγής της πρώτης ύλης έγινε γνωστό στην ανατολή και μάλιστα στο Βυζάντιο. Ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ιουστινιανός έστειλε στην Κίνα δύο ιερομόναχους με αποστολή να μάθουν τα μυστικά του μεταξιού. Κατά την εκεί παραμονή τους έμαθαν τα μυστικά εκτροφής και παραγωγής του μεταξιού. Σαν ήλθε ο καιρός έκρυψαν φεύγοντας μέσα στα κούφια ξύλινα μπαστούνια τους μεταξόσπορο και τον μετέφεραν στο Βυζάντιο. Για αρκετά χρόνια η εκτροφή και παραγωγή κρατήθηκε μυστικό. Δεν άργησε όμως να διαρρεύσει και έξω από τα σύνορα. Όλη η Ελλάδα από βορά έως τον νότο ασχολήθηκε με την μεταξουργία. Ειδικά στην Πελοπόννησο… αυτή ήταν και η αιτία που ονομάστηκε Μοριάς ή Μορέας, επειδή εκεί αναπτύχθηκε σε μεγαλύτερο βαθμό η καλλιέργεια του δένδρου της μουριάς της οποίας τα φύλλα αποτελούν την βασική τροφή για την ανάπτυξη των μεταξοσκωλήκων. Το 1130 μ.χ. διαδόθηκε στην Ιταλία μετά στην Γαλλία και στην συνέχεια σε όλον τον αναπτυγμένο κόσμο. Πάντως σήμερα το μεγαλύτερο μέρος μεταξιού παράγεται στην Κίνα και την Ινδία. Στην Κίνα μόνο, δέκα εκατομμύρια αγρότες τρέφουν μεταξοσκώληκες και παράγουν υφάσματα από μετάξι γύρω στα 600 με 700 εργοστάσια υφαντουργίας. Απολαμβάνοντας τον μερακλίδικο καφέ από τα χέρια της θείας Σπυρούλας Σοφού, στην κάτω ρούγα του Κοπανακίου το έφερε η κουβέντα γύρω από τους μεταξοσκώληκες. Μου έλεγε ότι πριν έρθει η κατοχή, στα χωριά του Λίατα, τη Βαλύρα, Σκάλα, Μελιγαλά, Μπάστα, φιλιάτα στο χωριό Άρη, Σολάκι, Ζευγολατιό, Ματζάρι, Διαβολίτσι, Οιχαλία, Ταναζίρ (Εύα), Μπάστα (Πλατύ), το Νησί και στις γύρω περιοχές ασχολούνταν με την σηροτροφία. Από τον Φεβρουάριο οι έμποροι έφερναν τα αυγά του μεταξοσκώληκα σε χάρτινα τετράγωνα κουτάκια, από την περιοχή της Ξάνθης κυρίως μετρημένα και σχισμένα. Εμείς αγράμματοι άνθρωποι, τότε δεν ξέραμε από ζύγια και τα μετράγαμε με την «δακτυλήθρα». Κάθε κουτάκι για να είναι σωστό έπρεπε να έχει 12 δακτυλήθρες γεμάτες. Αυτό ήταν για μια δόση εκτροφής μεταξοσκώληκα. Τα κουτάκια δεν είχαν τρύπες και τα αυγά μέσα ήταν μικρούλια σαν του σιναπόσπορου και ακόμη πιο μικρά. Την ημέρα του Ευαγγελισμού στις 25 του Μάρτη, η κάθε νοικοκυρά τύλιγε σε μια καθαρή πετσέτα τα κουτάκια με τα αυγά και τα πήγαινε για να τα ευλογήσει ο παππάς στην εκκλησία. Η μία στην άλλη ευχόμασταν καλή επιτυχία και καλή σοδειά… Μετά στο δωμάτιο ή στους χώρους που βάζαμε τα αυγά για εκτροφή, τα καθαρίζαμε με μεγάλη σχολαστικότητα, και τα αερίζαμε. Πολύ λίγα σπίτια στα χωριά της Μεσσηνίας δεν είχαν τα λεγόμενα «ΜΠΙΖΙΚΛΙΚΙΑ», (για εκτροφή μεταξοσκώληκα). Ύστερα τα βάζαμε στην ζεστασιά, στρώναμε σε ένα η περισσότερους «Αρίλογους» (κόσκινα), πεντακάθαρο ξασμένο μαλλί, εκεί απλώναμε τα αυγά, το σκεπάζαμε με καθαρό σεντόνι ή πετσέτα και τα κρατάγαμε σε ζεστό περιβάλλον. Σαν έμπαινε ο Απρίλης και ζέσταινε ο καιρός τότε έσκαζαν τα αυγά και εμφανίζονταν οι προνύμφες σαν μικρά μυγάκια. Τότε μαζεύαμε φυλλαράκια από άσπρη μουριά, την αγαπημένη τροφή τους. Αν τρώνε τέτοιου είδους φύλλα, φτιάχνουν πιο λεπτή και ποιοτικά καλύτερη κλωστή, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και φύλλα θηλυκής μουριάς για την διατροφή τους. Μετά τα ακουμπούσαμε στο αρίλογο και μόλις το φύλλο γέμιζε από μυγάκια, τότε το μεταφέραμε σε άλλο αρίλογο ή σκάφη και αυτή στρωμένη με ξασμένο μαλλί και το σκεπάζαμε με πανί σε περιβάλλον ζεστό. Από μαύρο που ήτανε έβγαζε ένα κεφαλάκι ασπραδάκι και σιγά σιγά μέσα σε 10 περίπου ημέρες γίνονταν μικρά σκουλικάκια με μάκρος μισό πόντο περίπου. Αν τα φύλλα μαρανόντουσαν ή ότι έχει απομείνει αμέσως τα αλλάζουμε με φρέσκα. Ανάλογα με την σειρά τα ονομάζαμε «πρωτάκια», «δευτεράκια» κ.λ.π. Σε λίγο καιρό μετά από συνεχή διατροφή με μουρόφυλλα τα μεταφέραμε στις λεγόμενες «Καλαμωτές». Οι καλαμωτές ήταν φτιαγμένες από καλάμια πλεγμένα εκείνη την εποχή με λουρίδες από κλαριά μουριάς. Κάθε ένα καλαμωτό είχε μέγεθος διπλού κρεβατιού. Τα καλαμωτά τα κρεμάγαμε από τα «πατερά» της οροφής, το ένα κάτω από το άλλο σε 6 – 7 σειρές και αρκετό χώρο, για να μπορούμε να δουλεύουμε με άνεση στην αλλαγή των φύλλων για την εκτροφή των μεταξοσκωλήκων. Μετά περίπου 7-8 εβδομάδες δεν θυμάμαι καλά, είχαν πάρει ένα χρώμα κίτρινο – ροζέ και γκρί, με μάκρος 5-6 εκατοστά σαν το κοπροσκούλικο. Πηγαίναμε στην Αγιά – Σωτήρα το μοναστήρι μαζεύαμε ρύκια και θυμάρια που είναι άφθονα στην γύρω ορεινή περιφέρεια. Ύστερα τα τοποθετούσαμε επάνω στις καλαμωτές. Πολύ παιδεμός για να μεγαλώσεις, έπρεπε να τα ταίσουμε πρωί και βράδυ. Τα φύλλα έπρεπε να μην έχουν καθόλου δροσιά γιατί τα έβλαπτε και ψωφούσαν. Οι μεταξοσκώληκες ανέβαιναν έρποντας στα κλωνάρια, «ΚΛΑΔΩΝΑΝΕ», έτσι λέγαμε, και άρχιζαν την κατασκευή των κουκουλιών ή «βουτουλιών» στις κορυφές τους. Έφτιαχναν πρώτα ένα «βουτούλι» κεφαλάκι εδώ, ένα κεφαλάκι εκεί και στην μέση ζωναράκι. Και μετά άρχιζαν να πλέκουν το κουκούλι τους εκκρίνοντας μία συνεχή μακριά μεταξένια κλωστή. Σε 6-7 ημέρες το κουκούλι είχε τελειώσει και ήταν έτοιμο για εκμετάλλευση η για πούλημα. Δεν το αφήναμε περισσότερο γιατί αν το τρυπούσε για να βγεί έξω τότε κατέστρεφε την κλωστή, έβγαινε κομάτι- κομάτι και δεν μπορούσες να το πλέξεις. Να σκεφτείς Σπύρο μου, ο μεταξοσκώληκας είναι τόσο πολύ εργατικός που μέσα σε τόσο λίγες ημέρες τελειώνει το κουκούλι του ή όπως το λέγαμε στα μέρη μας, «ΒΟΥΤΟΥΛΙ», κάθε ένα μας έδινε 600 και παραπάνω μέτρα κλωστής. Το καθαρίζαμε το βάζαμε στο τσουβάλι και το πηγαίναμε στην Καλαμάτα για πούλημα, το κιλό έκανε εκείνη την εποχή 200 δραχμές. Η περιοχή δεν γνώριζε πως γινότανε η παραγωγή, το μυστικό το γνωρίζανε μόνο τα γυναικεία μοναστήρια, τα μυστικά τα μάθαμε από γυναίκες που δούλευαν εκεί μέσα, μετά τα υπόλοιπα ήταν εύκολα για όποιο νοικοκυριό ενδιαφερόταν. Αυτή η γνώση μας χρησίμευσε τις μαύρες μέρες της κατοχής. Βλέπεις τότε το εμπόριο σταμάτησε, όλος ο κόσμος είχε τον νου του πώς να βρει φαί να γεμίσει το στομάχι του. Που μυαλό για φρου φρου και αρώματα… Εμείς όμως που γνωρίζαμε τον τρόπο, μόλις οι έμποροι σταμάτησαν να αγοράζουν το βγάζαμε με τον εξής τρόπο: Σε ένα τσουκάλι βράζαμε καυτό νερό που σκοπό είχε να σκοτώσει τα σκουλήκια και να μαλακώσει τα κουκούλια. Ρίχναμε μέσα 20-22 κουκούλια κάθε φορά και με μια αφανίτσα το ανακατέβαμε, με αποτέλεσμα να κολλάνε οι κλωνές επάνω της. Μετά τις πιάναμε όλες μαζί και τις τραβάγαμε μάτσο μάτσο. Ήταν γερές σαν σύρμα, τόσο πολύ, όπως ήταν ενωμένες τις τυλίγαμε με το μαγκάνι και γινόταν μία κλωστή. Μετά την βάζαμε στην ανέμη και γινόταν μια θηλιά και γυρίζοντας έστριβαν όλες μαζί κάνοντας μία σωστή κλωστή. Τότε ήτανε έτοιμο για να το υφάνουμε στον αργαλειό. Και τι δεν φτιάχναμε σεντόνια, νυφικά,
μαξιλαροθήκες, τραπεζομάντηλα, μαντίλια, υφάσματα για φορέματα ή για πουκάμισα γυναικεία ή ανδρικά, προίκες αξίας να δουν τα μάτια σου Σπύρο μου. Ήταν μπελαλίδικη δουλειά ούτε να τηγανίσουμε στο σπίτι δεν τολμούσαμε για να μην πάρουν μυρουδιά τα κουκούλια. Ήτανε και νεραϊδιακά… και τα έπιανε το μάτι και το κακό στόμα. Ο μεταξοσκώληκας πολλές φορές έχανε το χρώμα του γινόταν κάτασπρο και ψόφαγε, τους λέγαμε «ΓΑΛΑΤΑΔΕΣ». Και δεν ψόφαγε όταν ήταν μικρός αλλά αφού είχε φάει τον «Άμπακο».. «Πως πας με τα κουκούλια σου;» ρώταγε η μία γειτόνισσα την άλλη… «Άσε… είχα πολλούς γαλατάδες». Στην Μεσσήνη είχε πολλές μουριές, έτσι και έκανες αρχή να μαζεύεις φύλλα η μουριά πέταγε καινούργια, εγώ δεν τα είχα χρησιμοποιήσει ποτέ… το πρώτο χέρι μου ήταν αρκετό. Στην τιμή της αγοράς των κουκουλιών ήταν πληρωμένα όλα και τα εργατικά και τα φύλλα από τις μουριές. Άμα δεν είχα δικά μου κουκούλια πήγαινα σε μια κυρία στο χωριό Λιάτα στη Βαλύρα, είχε δικό της μαγκάνι και κτιστή φωτιά για το θερμό. Εγώ μάζευα τις κλωνές και με πλήρωνε με την μισή παραγωγή. Σε όλα σχεδόν τα κονάκια οι αγρότες έτρεφαν μεταξοσκώληκες από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο. Ο Μάης είναι ο μήνας της πείνας γενικά για τους αγρότες της Μεσσηνίας, όμως όσοι είχανε κουκούλια στα σπίτια τους κονομιόντουσαν. Το πανηγύρι στην Βαλύρα γίνεται του Αγίου Πνεύματος μέχρι και σήμερα. Εάν ερχόταν νωρίς δεν μπορούσαν να φιλοξενήσουν στα σπίτια τους επισκέπτες γιατί δεν είχαν χώρο λόγω της εκτροφής των μεταξοσκωλήκων, και λεγόταν «ΦΤΩΧΟΣ». Αν γινόταν αργά τότε είχαν πουλήσει τα κουκούλια και είχαν αρκετό χώρο στο σπιτικό τους να φιλοξενήσουν τους επισκέπτες και συγγενείς τους. Εδώ στο Κοπανάκι δεν είχε αξιοποιηθεί ή για να ακριβολογήσω δεν είχε αξιολογηθεί το όφελος της σηροτροφίας, όμως στα γύρω χωριά γυναίκες που είχαν καταγωγή από εκείνα τα χωριά και από την Βόρεια Ελλάδα όχι βέβαια πολλές αλλά αρκετές ασχολήθηκαν με αυτή την τέχνη. Γενικά όμως οι περισσότερες αγόραζαν κλωστές από μετάξι που τις ύφαιναν στον αργαλειό, η αγόραζαν έτοιμα υφάσματα που στα έμπειρα χέρια τους γινόντουσαν έργα τέχνης. Εργασία : ΚΟΜΙΑΝΟΣ ΠΙΠΗΣ , komianos.wordpress.com Μετάξι στην Αγιά και το ΜεταξοχώριΜπορεί μια πετυχημένη οικονομική δραστηριότητα να λειτουργήσει ωθητικά ως προς την εκπαίδευση; Η απάντηση είναι "ναι", αν εξετάσει κάποιος την περίπτωση της Αγιάς Λάρισας, όπου η οικονομική άνθιση της περιοχής τα έτη 1855-1875, η οποία προήλθε από την παραγωγή και το εμπόριο των βαμβακομέταξων νημάτων και του μεταξιού, συνετέλεσε στο να παρουσιάζει η περιοχή αυτή ξεχωριστή εκπαιδευτική δραστηριότητα με την υπόλοιπη Θεσσαλία. Τα παραπάνω στοιχεία ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η προϊσταμένη του Τοπικού Αρχείου Αγιάς των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Κατερίνα Παπαδοπούλου, προσθέτοντας πως τις τελευταίες δεκαετίες της Τουρκοκρατίας, σε πολλές περιοχές της Θεσσαλίας σημειώθηκε έντονη εκπαιδευτική δραστηριότητα, κυρίως μετά το 1850, οπότε οι δωρεές και τα κληροδοτήματα των πλούσιων Θεσσαλών της διασποράς πληθαίνουν και οι προσπάθειες των κοινοτήτων για τη στήριξη και ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας έγιναν εντονότερες.
Οικογένειες της Αγιάς και του Μεταξοχωρίου (Αλεξούλη, Δάλλα, Ηρακλείδη, Βατζιά) συγκέντρωσαν στα χέρια τους το εμπόριο του μεταξιού, απέκτησαν πλούτη και άρχισαν να ενδιαφέρονται για την πνευματική αναβάθμιση του τόπου τους. Στην Αγιά λειτουργούσε πριν από το 1800, το σχολείο των "Κοινών Γραμμάτων", το Ελληνικό Σχολείο από το 1842 και το Παρθεναγωγείο από το 1869, τα οποία, όμως, στεγάζονταν σε ακατάλληλα κτίρια ή συνήθως στους πρόναους των εκκλησιών. Την παντελή έλλειψη διδακτηρίων ήρθε να καλύψει το 1871, η δωρεά του γιατρού Δημήτριου Αλαμάνου με την ανέγερση του Παρθεναγωγείου, όπως αναφέρει η κ. Παπαδόπουλου.Επίσης, στο κοντινό Μεταξοχώρι λειτουργούσαν ήδη από το 1780 το Σχολείο Αρρένων, το οποίο στεγάστηκε σε δικό του διδακτήριο το 1868 και από το 1855 το Παρθεναγωγείο, το οποίο στεγάστηκε στο σπίτι του μεταξοχωρίτη Επισκόπου Ιερόθεου Κακκάλη, κατόπιν δωρεάς του. Για την υπόλοιπη επαρχία, αν και υπάρχουν μαρτυρίες για τη λειτουργία σχολείων ήδη από τα μέσα του 18ου αιώνα (Μεγαλόβρυσο, Ανατολή), εντούτοις δεν μπορεί να γίνει λόγος για οργανωμένη εκπαίδευση την περίοδο αυτή. Το 1873 συστάθηκε, από επιφανείς Αγιώτες, η "Εκπαιδευτική Εφορεία Αγιάς", η οποία ανέλαβε το διορισμό και τη μισθοδοσία των δασκάλων, τη συντήρηση και την ανέγερση διδακτηρίων. Τρία χρόνια αργότερα, η Εφορεία κατόρθωσε, με εισφορές των κατοίκων, να αναγείρει το διδακτήριο του Ελληνικού Σχολείου. Το 1880, σε όλη την επαρχία λειτουργούσαν 17 σχολεία με 922 μαθητές, εκ των οποίων το 1/3 φοιτούσε στα σχολεία της Αγιάς και του Μεταξοχωρίου. Στα 1881, η απελευθέρωση και η ένταξη της Θεσσαλίας στο ελεύθερο ελληνικό κράτος δημιούργησε νέα δεδομένα στη διοικητική και πολιτική οργάνωση των απελευθερωμένων επαρχιών. Σύμφωνα με τη νέα διοικητική ρύθμιση, η Αγιά ορίστηκε έδρα του νεοσύστατου Δήμου Δωτίου που περιελάμβανε 16 χωριά. Το σχολικό έτος 1882-3 λειτούργησαν στην επαρχία 5 μονοτάξια σχολεία και 2 τριτάξια στην Αγιά και το Μεταξοχώρι. Ωστόσο, παρά τις οικονομικές αντιξοότητες, το 1886 ο Δήμος συνέδραμε στην ανέγερση διδακτηρίου στο Μεγαλόβρυσο και δέκα χρόνια αργότερα στην ανέγερση του Δημοτικού Σχολείου στην Αγιά, η οποία διακόπηκε το 1897 λόγω του Ελληνοτουρκικού πολέμου και ολοκληρώθηκε το 1900. Το 1912, οι νέες διοικητικές ρυθμίσεις στην αυτοδιοίκηση, με τη δημιουργία πολλών κοινοτήτων στη θέση του πρώην Δήμου Δωτίου, είχαν ως αποτέλεσμα, αφενός την εντονότερη προβολή και ανάδειξη από τις τοπικές κοινότητες των τοπικών εκπαιδευτικών ιδιαιτεροτήτων και προβλημάτων και αφετέρου τις περιορισμένες δυνατότητες στη διεκδίκηση και επίλυση αυτών. Το 1915, στην εκπαίδευση της επαρχίας προστέθηκε και η μέση Δασική Σχολή Αγιάς, η ίδρυσή της οποίας συνδέεται με το δασικό πλούτο της περιοχής. Την πενταετία 1930-35 ανεγέρθηκαν στην Επαρχία πέντε νέα διδακτήρια, ενώ, συγχρόνως, αυξήθηκε η οργανικότητα των σχολείων (40 δάσκαλοι απόφοιτοι όλοι του Διδασκαλείου) και η δυναμικότητα των σχολείων και το 1929 λειτούργησε το τριτάξιο Ημιγυμνάσιο με 75 μαθητές. Το κράτος, για πρώτη φορά μέσα στο διάστημα των πενήντα περίπου χρόνων -αναφέρει η κ. Παπαδοπούλου- που μεσολάβησε από την Απελευθέρωση, έδωσε λύσεις στα μεγάλα εκπαιδευτικά προβλήματα που είχαν στο μεταξύ συσσωρευτεί και οξυνθεί από τα πολεμικά και στρατιωτικά γεγονότα αυτής της περιόδου. Όμως, η δικτατορία, ο πόλεμος και η Κατοχή ανέκοψαν την εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η επικράτηση του ΕΛΑΣ και η εγκαθίδρυση της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης στην περιοχή έθεσε ως στόχο τη συνέχιση της εκπαιδευτικής δραστηριότητας το χειμώνα του 1944 και η Σχολική Επιτροπή της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης με μια σειρά ενεργειών, κατόρθωσε να διατηρήσει σε λειτουργία τα σχολεία, αναλαμβάνοντας η ίδια τις δαπάνες συντήρησης των σχολείων, τα έξοδα των άπορων μαθητών και τη μισθοδοσία των άπορων δασκάλων. Μετά την απελευθέρωση, οι ελπίδες και το ενδιαφέρον για τη βελτίωση της εκπαίδευσης αναγεννιούνται και πάλι. Τα σχολεία, παρά τις καταστροφές της Κατοχικής περιόδου επαναλειτούργησαν στο σύνολό τους, εκτός από το Ημιγυμνάσιο, το οποίο αντικαταστάθηκε από το Παράρτημα του Α΄ Γυμνασίου Αρρένων Λάρισας. Τον Ιούλιο του '45 η Κοινότητα Αγιάς, με υπόμνημά της προς το Υπουργείο Παιδείας έθεσε το αίτημα της ίδρυσης Γυμνασίου επεσημαίνοντας, ότι "ηδικήθη απελπιστικώς από εκπαιδευτικής απόψεως", αφού μία επαρχία με 25 κοινότητες και πληθυσμό 25.000 περίπου κατοίκων στερούνταν πλήρους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Όμως οι αντιξοότητες της εμφύλιας διαμάχης που ακολούθησε, όχι μόνο δεν επέτρεψαν την ίδρυση Γυμνασίου, αλλά διέκοψαν και τη λειτουργία των υπαρχόντων σχολείων, όπως του Αστικού και του Γυμνασιακού Παραρτήματος. Με το τέλος του εμφυλίου, στη δεκαετία του ΄50, επιχειρήθηκε η συνέχιση της εκπαιδευτικής κατάστασης της προπολεμικής περιόδου με την επαναλειτουργία του Αστικού Σχολείου, του Γυμνασιακού Παραρτήματος και της Δασικής Σχολής. Το κυριότερο πρόβλημα αυτής της περιόδου υπήρξε η ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων σχολικών κτιρίων, τα οποία επισκευάστηκαν ή ανοικοδομήθηκαν κυρίως με κοινοτικές δαπάνες, εράνους και με την προσωπική εργασία των ίδιων των κατοίκων (Αγιά, Σπηλιά, Αετόλοφος, Ανάβρα, Γερακάρι). Παράλληλα, για τη μείωση του αναλφαβιτισμού της γενιάς του πολέμου και της κατοχής, δημιουργήθηκαν προσωρινά οι "Νυχτερινές Σχολές", ενώ οι προσπάθειες των κατοίκων της επαρχίας για την ίδρυση του Γυμνασίου ευοδώθηκαν τελικά το 1957 και τη λειτουργία του το 1960. Από: ΑΠΕ-ΜΠΕ Ο ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΓΙΑΤΡΟΣΌπως όλοι λίγο πολύ ξέρουμε τα πιο παλιά χρόνια , ειδικά στην επαρχία , δεν υπήρχαν σπουδαγμένοι γιατροί , αλλά άνθρωποι απλοί που ξέρανε να γιατρέψουν διάφορες αρρώστιες , με βότανα της ελληνικής υπαίθρου και έκαναν και διάφορα άλλα πρακτικά που τα ήξεραν από πάππου προς πάππου. Φτιάνανε αλοιφές , ξέρανε τις δοσολογίες των βοτάνων για την κάθε πάθηση και πολλά αλλά για διάφορες αρρώστιες . πολλοί έβγαζαν λεφτά από αυτό που έκαναν .αλλά υπήρχαν και άλλη που δεν έπαιρναν λεφτά και βοηθούσαν τον κόσμο να αντιμετωπίσει τις διαφορές αρρώστιες που υπήρχαν τότε.Πρακτικός γιατρός , μπορούμε να πούμε , ότι ήταν και η μαμή ,που πήγαινε στα σπίτια και βοηθούσε τις γυναίκες να τεκνοποιήσουν. ΑγωγιάτηςΟ επαγγελματίας που κάνει μεταφορές με φορτηγό ζώο . - Οι αγωγιάτες, που επονομάζονταν και "κιρατζήδες", μετέφεραν τα εμπορεύματα ή διακινούσαν τους ταξιδιώτες με άλογα και συχνότερα με μουλάρια. Λόγω των μεγάλων αποστάσεων μεταξύ των οικισμών, η μετακίνηση των ανθρώπων και η διακίνηση των προϊόντων με τα ζώα ήταν ο κυρίαρχος τρόπος μεταφοράς μέχρι τη δεκαετία του 1930 και σε μερικές περιοχές μέχρι τη δεκαετία του 1950. Οι αγωγιάτες προέρχονταν συνήθως από το στρώμα των ακτημόνων αγροτών και ήταν οργανωμένοι σε πολυμελή σωματεία στα χωριά και στις κωμοπόλεις . Μεγάλος αριθμός αγωγιατών εργαζόταν στα εργοστάσια, στα ελαιοτριβεία, στα ταλκορυχεία και γενικότερα σε όλες τις βιομηχανικές ζώνες . Πολλοί μουσικοί, αγρότες και άλλοι επαγγελματίες κατέφυγαν στο επάγγελμα του αγωγιάτη κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ανέχεια και την πείνα, μετά την κατάσχεση όλου του ελαιόλαδου και την παράλυση του εμπορίου και των συγκοινωνιών. - Οι αγωγιάτες είναι οι "πρόδρομοι" των αυτοκινητιστών. Πραγματοποιούσαν επί πληρωμή ιδιωτικές μεταφορές εμπορευμάτων, κρασιών (σε ασκιά), διακινούσαν ταξιδιώτες, ιδιώτες, γιατρούς για επίσκεψη σε ασθενείς, κρατικούς λειτουργούς για την εκτέλεση υπηρεσίας, κυρίως δε μετέφεραν δημητριακά . Γυρολόγος (Πραματευτής)Έφερνε παλιά στα χωριά, φορτωμένος ή με το ζώο ότι μπορούσε να φανταστεί κανείς : υφάσματα με τον πήχη, πουκάμισα, κάλτσες, κλωστές, εσώρουχα, κουμπιά, λάστιχο, κουβαρίστρες, τσατσάρες, χτένια, βαφές και πολλά άλλα ακόμα. Η πληρωμή γίνονταν συνήθως σε είδος. - Το επάγγελμα του πλανόδιου εμπόρου, που γυρνούσε στα χωριά και στις γειτονιές, ασκούσαν επαγγελματίες διαφόρων ειδικοτήτων, που ήταν συχνά και παραγωγοί του προϊόντος. Οι έμποροι αυτοί μετέφεραν το εμπόρευμά τους στους ώμους ή πάνω στο υποζύγιο που τους συνόδευε. Οι χαλβατζήδες που έφτιαχναν το χαλβά και οι σαλεπιτζήδες που έβραζαν και πουλούσαν το ζεστό σαλέπι, ήταν χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι της πρώτης κατηγορίας. Αντίθετα οι γαλατάδες, οι πλανόδιοι υφασματέμποροι (ή "μπασματζήδες") που εφοδίαζαν τα χωριά της αγροτικής περιφέρειας, οι "μπαχτσαβάνηδες", που καλλιεργούσαν και πουλούσαν τα λαχανοπωρικά, καθώς και άλλοι πλανόδιοι έμποροι, μετέφεραν τα προϊόντα τους με το γαϊδουράκι, που έφερε το φορτίο του μέσα σε ειδικά κοφίνια. Οι γαλατάδες περνούσαν από τις γειτονιές κάθε πρωί και έφερναν φρέσκο γάλα μέσα σε ειδικά δοχεία από αλουμίνιο. Οι "μπαχτσαβάνηδες" που ονομάζονταν και "περιβολάρηδες" καλλιεργούσαν τα οπωρολαχανικά τους στα περιβόλια τους και τα διέθεταν στους εμπορομανάβηδες, ή τα πουλούσαν μόνοι τους στις συνοικίες. (Ν)τελάληςΗ λέξη είναι μάλλον τούρκικη και σημαίνει "αυτός που ανακοινώνει τα μαντάτα", ο δημόσιος κήρυκας. Οι ντελάληδες διαλαλούσαν στους κατοίκους των κωμοπόλεων και των χωριών τα νέα που έφταναν με τον τηλέγραφο ή τα εμπορεύματα που έφερναν στις πλατείες των χωριών οι πραματευτάδες . Η δυνατή φωνή και κυρίως ο τρόπος που παρουσίαζαν συνοπτικά τα νέα ή διαφήμιζαν τα προϊόντα, τους καθιστούσε γνωστούς στην τοπική κοινωνία. Έβαζε την παλάμη στο στόμα, σαν χωνί, κι έπαιρνε τις γειτονιές φωνάζοντας. Η αμοιβή του ήταν ένα ποτηράκι τσίπουρο ή λίγο κολατσιό. Η ευρεία διάδοση των εφημερίδων, του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης υποκατέστησε σταδιακά τους ντελάληδες σε όλα τα χωριά του νησιού. Γανωτής (Καλαντζής)Οι γανωτζήδες ήταν συνήθως πλανόδιοι τεχνίτες που αναλάμβαναν το γαλβανισμό και το στίλβωμα των χάλκινων οικιακών σκευών, όπως τα ταψιά, τα καζάνια, τα κουτάλια,τα πηρούνια κλπ. Το «γάνωμα» έπρεπε να γίνεται συχνά για λόγους υγείας, κυρίως σε στα σκεύη που χρησιμοποιούσαν στο μαγείρεμα, οπότε οι γανωτζήδες είχαν δουλειά όλο το χρόνο- Γανωτής (Καλαντζής): Τα παλιά μπακιρένια οικιακά σκεύη (ταψιά, καζάνια, κουτάλια, πιρούνια κλπ.), με τον καιρό οξειδώνονταν και έπρεπε να γανωθούν, να περαστεί δηλαδή η επιφάνειά τους με ειδικό μέταλλο (καλάι - κασσίτερος). Είχαν μαζί τους τα απαραίτητα εργαλεία και έκαναν τη δουλειά τους επί τόπου, ενώ παλιότερα η πληρωμή τους ήταν σε είδος (αυγά, καλαμπόκι, σιτάρι). Αφού καθάριζαν καλά τα σκεύη, αλείφανε το εσωτερικό τους με σπίρτο και το τρίβανε με κουρασάνι (=τριμμένο κεραμίδι). Μετά κράταγαν το σκεύος με την τσιμπίδα πάνω από τη φωτιά και έριχναν μέσα το νησιαντήρι (=χλωριούχο αμμώνιο), για να στρώσει καλύτερα το καλάι πάνω στο χάλκωμα. Αφού το σκούπιζαν καλά, άπλωναν το λιωμένο καλάι σ' όλη την επιφάνεια του σκεύους μ' ένα χοντρό βαμβακερό ύφασμα... Στο τέλος το σκούπιζαν με καθαρό βαμβάκι για να γυαλίσει. ΚαρεκλάςΜε τη χρησιμοποίηση ξύλων από πλάτανο ή από άλλα άγρια συνήθως δέντρα και με τη βοήθεια σχοινιών από βουρλιά ή αφράτου των ποταμών, ο καρεκλάς δημιουργούσε τις καρέκλες που ήταν τριών ειδών. Οι συνηθισμένες με κάθισμα και πλάτη πίσω, οι κοντούλες που δεν είχαν πλάτη και οι ραχατιλίδικες στις οποίες το ένα από τα μπροστινά πόδια ήταν υπερυψωμένο και συνδεόταν με το πίσω πόδι με πλάγιο ξύλινο μπράτσο ώστε να χρησιμεύει για να ακουμπάει αυτός που κάθεται. Ο ΑΓΡΟΦΥΛΑΚΑΣΤο επάγγελμα του αγροφύλακα υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια, αν και τα τελευταία χρόνια σταδιακά καταργείται. Τον τελευταίο χρόνο η νέα κυβέρνηση, δήλωσε ότι το Σώμα της Αγροφυλακής θα επανασυσταθεί, γιατί κρίθηκε ότι η προσφορά του στην αγροτική ασφάλεια είναι σημαντική. Το Σώμα της Αγροφυλακής ανήκει στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Σκοπός είναι η φύλαξη των αγρών, η πρόληψη, η δίωξη και τιμωρία κάθε αγροτικού αδικήματος [αγροζημιώσεις, κλοπές, φθορές, παράνομη βοσκή ζώων, ζωοκτονίες κλπ]. Το Σώμα της Αγροφυλακής υπάρχει από το 1935 και προστατεύεται νομοθετικά από την πολιτεία. Υπάρχουν ειδικοί νόμοι που ρυθμίζουν κατά κατηγορίες τα αγροτικά αδικήματα. Οι αγροφύλακες έχουν δικαίωμα να οπλοφορούν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Τα παλιότερα χρόνια, τα κατώτερα όργανα της Αγροφυλακής ήταν: α] οι αγροφύλακες, που διορίζονταν από τους νομάρχες. β] οι υδρονομείς, που ρύθμιζαν τα νερά για το πότισμα των χωραφιών και γ] οι αρχιφύλακες, που διορίζονταν από το Υπουργείο σε περιοχές που υπήρχαν τουλάχιστον δέκα αγροφύλακες. Αυτοί έλεγχαν τη δουλειά των αγροφυλάκων. Ανώτερα όργανα ήταν οι αγρονόμοι και υπαγρονόμοι. ΜυλωνάςΗ καλλιέργεια σιτηρών ήταν πολύ διαδεδομένη μέχρι το 17ο αιώνα, ενώ στη συνέχεια περιορίστηκε σημαντικά. Οι άνθρωποι τότε φρόντιζαν δυο φορές το χρόνο, (φθινόπωρο - άνοιξη), για την παρασκευή του σταρένιου ή καλαμποκίσιου αλευριού. Μετέφεραν τα τσουβάλια τους το πρωί στο μύλο για άλεσμα και επέστρεφαν το βράδυ. Αλευρόμυλοι υπήρχαν σε όλα τα χωριά , οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν υδρόμυλοι, δηλαδή τους κινούσε η δύναμη του νερού, οπότε τους έχτιζαν πάντα δίπλα σε ποτάμια και ρεματιές. Σήμερα λειτουργούν ελάχιστοι.Ο μύλος ήταν συνήθως το σπίτι του μυλωνά. Κάτω από τις μυλόπετρες υπήρχε ένας μικρός χώρος, όπου ήταν εγκατεστημένος ο κινητός μηχανισμός, όπου έπεφτε από το βαγένι το και τον περιέστρεφε.- Ο αλεστικός μηχανισμός είχε δυο οριζόντιες κυλινδρικές μυλόπετρες, τη μια πάνω στην άλλη, με την κάτω ακίνητη. Το σιτάρι διοχετεύονταν ανάμεσά τους από μια τρύπα στο κέντρο της επάνω περιστρεφόμενης πέτρας. Με την κίνηση το σιτάρι ή το καλαμπόκι συνθλίβεται ανάμεσα στις πέτρες και μετατρέπεται σε σκόνη. Ως αμοιβή του ο μυλωνάς κράταγε ένα μέρος από τα αλεστικά (5-12%) και σπάνια έπαιρνε χρήματα. Οι υδρόμυλοι έπαιρναν ως αλεστικό δικαίωμα ένα "σινίκι" (= 6 οκάδες) για την άλεση 100 οκάδων σιτηρών Η καλλιέργεια σιτηρών ήταν πολύ διαδεδομένη μέχρι το 17ο αιώνα, ενώ στη συνέχεια περιορίστηκε σημαντικά. Οι άνθρωποι τότε φρόντιζαν δυο φορές το χρόνο, (φθινόπωρο – άνοιξη), για την παρασκευή του σταρένιου ή κριθαρένιου αλευριού. Μετέφεραν τα τσουβάλια τους το πρωί στο μύλο για άλεσμα και επέστρεφαν το βράδυ. Αλευρόμυλοι υπήρχαν σχεδόν σε όλα τα χωριά , οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν υδρόμυλοι, δηλαδή τους κινούσε η δύναμη του νερού, οπότε τους έχτιζαν πάντα δίπλα σε ποτάμια και ρεματιές. Σήμερα λειτουργούν ελάχιστοι.Ο μύλος ήταν συνήθως και το σπίτι του μυλωνά. Κάτω από τις μυλόπετρες υπήρχε ένας μικρός χώρος, όπου ήταν εγκατεστημένος ο κινητός μηχανισμός, όπου έπεφτε από το ζουριό (χτιστός τοίχος με αυλάκι που περνούσε το νερό και έπεφτε κατακόρυφα στη άλλη άκρη) το νερό και τον περιέστρεφε.Ο αλεστικός μηχανισμός είχε δυο οριζόντιες κυλινδρικές μυλόπετρες, τη μια πάνω στην άλλη, με την κάτω ακίνητη. Το σιτάρι διοχετεύονταν ανάμεσά τους από μια τρύπα στο κέντρο της επάνω περιστρεφόμενης πέτρας. Με την κίνηση το σιτάρι ή το κριθάρι συνθλίβεται ανάμεσα στις πέτρες και μετατρέπεται σε σκόνη. Ως αμοιβή του ο μυλωνάς κράταγε ένα μέρος από τα αλεστικά (5-12%) και σπάνια έπαιρνε χρήματα. Οι υδρόμυλοι έπαιρναν ως αλεστικό δικαίωμα ένα «σινίκι» (= 6 οκάδες) για την άλεση 100 οκάδων σιτηρών . . ΠεταλωτήςΠεταλωτής
Αλμπάνης (από το τουρκικού nalbant, αλμπάνης = πεταλωτής) Παλιά υπήρχαν πολλοί πεταλωτές μια και ήταν απαραίτητοι αφού κάθε σπίτι στο χωριό είχε και ένα ζώο για τις δουλειές του, γαϊδούρι ή μουλάρι. Ο πεταλωτής έβαζε στα ζώα τα πέταλα που ήταν ας πούμε τα παπούτσια τους. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσε ο πεταλωτής ήταν τα πέταλα, το σφυρί, η τανάλια, το σατράτσι και τα καρφιά. Στην αρχή ακινητοποιούσαν το πόδι του ζώου και ο πεταλωτής έβγαζε το παλιό φθαρμένο πέταλο.- Μετά με το σατράτσι που ήταν ένα μαχαίρι σε σχήμα μικρού τσεκουριού έκοβε την οπλή του ζώου από κάτω έτσι ώστε να την ισιώσει. Μετά έβαζε το καινούργιο το πέταλο και το κάρφωνε με τα ειδικά καρφιά. Τα καρφιά αυτά είχαν μεγάλο κεφάλι έτσι ώστε να προεξέχουν από την πατούσα του ζώου και να μη γλιστράει. Τα πέταλα ήταν σε διάφορα μεγέθη και τα κατασκεύαζαν από σίδερο. Τα πέταλα είχαν τρύπες γύρω - γύρω για να μπαίνουν τα καρφιά. Το πετάλωμα γινόταν και στα τέσσερα πόδια του ζώου. Αυτό γινόταν για να μπορεί να περπατάει στους κακοτράχαλους δρόμους χωρίς να πληγώνονται τα πόδια του και για να διατηρεί την ισορροπία του. - Τα πέταλα ήταν σιδερένια και κατασκευάζονταν χειροποίητα στο αμόνι, ενώ οι τεχνίτες που τα έφτιαχναν αναλάμβαναν ταυτόχρονα και το το πετάλωμα των ζώων, που απαιτούσε μεγάλη εμπειρία και δεξιοτεχνία. Οι πεταλωτές συχνά ασκούσαν παράλληλα και το επάγγελμα του σιδερά, ενώ κάποιοι από αυτούς ήταν και πρακτικοί κτηνίατροι ή αναλάμβαναν και τον ευνουχισμό (μουνούχισμα) των ζώων. Ο ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΟΣ – ΣΑΜΑΡΟΠΟΙΟΣΜε την επικράτηση των τρακτέρ και των αυτοκινήτων η εργασία των γεωργών έγινε πιο εύκολη, αλλά το επάγγελμα του σαγματοποιού εξαφανίστηκε. Κύριο έργο του σαγματοποιού ήταν να φτιάχνει σαμάρια και να πεταλώνει τα ζώα. Χρειαζόταν μεγάλη προετοιμασία για την κατασκευή ενός σαμαριού. Τα υλικά που θα χρησιμοποιούσε ο σαγματοποιός, έπρεπε να τα ετοιμάσει ο ίδιος, γιατί στο εμπόριο μπορούσε να προμηθευτεί μόνο το σαμαροσκούτι και το βούτημα. Η διαδικασία που ακολουθούσε ήταν: 1) Το κόψιμο των ξύλων.Κατάλληλα ήταν τα ξύλα από: πλατάνι, μουριά, συκιά. Όταν θα κόβονταν τα ξύλα έπρεπε το φεγγάρι να ήταν στη χάση του και εποχή, που δεν κυκλοφορούσαν πολλοί χυμοί στα δέντρα, δηλαδή Φθινόπωρο, γιατί αλλιώς τα ξύλα σκουλήκιαζαν και καταστρέφονταν γρήγορα. Έκοβαν ξύλα ίσια και διαμέτρου 40 εκατοστών για τα μπροστάρια, σε κομμάτια μήκους 60 εκατοστών. Για τα πιστάρια διάλεγαν ξύλα με καμπύλη πάχους 30 εκατοστών και για τις δόγες ίσια ξύλα διαμέτρου 15 εκατοστών και μήκους 70 εκατοστών. Αφού ξεραίνονταν αρκετά ακολουθούσε το «σκίσιμο» κυρίως το χειμώνα, γιατί ήταν πολύ επίπονη εργασία. Στο εργαστήριο του σαγματοποιού υπήρχε ένας μεγάλος πάγκος, που στη μία άκρη είχε μια μεγάλη μέγκενη. Στη μέγκενη στερέωναν το ξύλο όρθια για να το σκίσουν. Το σκίσιμο γινόταν με πριόνι που το λέγανε καταρράκτη. Ο καταρράκτης είχε σχήμα ορθογωνίου παραλληλογράμμου και στη μέση τη λεπίδα με μεγάλα δόντια. Μπορούσαν να το δουλεύουν δύο άνθρωποι μαζί, ο ένας από τη μια μεριά και ο άλλος από την άλλη. Η δυσκολότερη δουλειά ήταν το σκίσιμο των προσταριών γιατί ήταν χοντρά. Χρειαζόταν πολλή δύναμη και τέχνη γιατί έπρεπε τα φύλλα του ξύλου να έχουν το ίδιο πάχος. Ευκολότερο, ήταν το σκίσιμο των ξύλων για τις δόγες γιατί το ξύλο στο σημείο αυτό ήταν πιο λεπτό. Πρώτη ενέργεια του σαγματοποιού ήταν να πάρει μέτρα στο ζώο. Με το έμπειρο μάτι του υπολόγιζε το μέγεθος του σαμαριού. Ξεκινούσε από το φτιάξιμο του μπροσταριού. Για το κάθε μέγεθος είχε ένα εργαλείο, από ξύλο ή χαρτόνι, που το χρησιμοποιούσε σαν πατρόν. Έκοβε δύο φύλλα, τα οποία συνέδεε με ξύλινους πύρους, οι οποίοι αποτελούσαν αμβλεία γωνία. Στο μπροστινό μέρος, εξωτερικά στερεωνόταν το μπροστάρι, με δύο τσέρκια και από μέσα με ένα. Το τσέρκι ήταν μια μεταλλική ταινία που την τρυπούσαν και με πρόκες το κάρφωναν στο μπροστάρι με αποτέλεσμα την συνδεσμολογία και ισχυροποίηση των δύο κομματιών. Μετά ακολουθούσε το φτιάξιμο του πισταριού σε ανάλογο μέγεθος με το μπροστάρι. Η κατασκευή του ήταν πιο δύσκολη γιατί η σύνδεση των δύο φύλλων έπρεπε να γίνει θηλυκωτή. Με το χειροπρίονο χάρασσαν από τις δύο μεριές των φύλλων σε βάθος 1,5 εκατοστό και μετά με το σκεπάρνι αφαιρούσαν ότι είχε χαράξει το πριόνι και μετά γινόταν η σύνδεση με πολλή προσοχή. Δόγες χρησιμοποιούσαν δύο ζευγάρια ίσιες και ένα ζευγάρι με ελαφριά καμπύλη. Για να πάρει αυτό το σχήμα ζέσταιναν τη δόγα στη φωτιά και τοποθετούσαν στη μέγκενη το ένα άκρο και το άλλο άκρο με σχοινί το λύγιζαν για να πάρει το κατάλληλο σχήμα. Υπήρχε όμως και ένα ειδικό ξύλινο εργαλείο, η μπίγκα, που χρησιμοποιούνταν για τον ίδιο λόγο. Μετά άνοιγαν από τρεις επιμήκεις τρύπες σε κάθε φύλλο του μπροσταριού και του πισταριού για να τοποθετηθούν οι δόγες. Αφού στερεώνονταν άρχιζε το τρίψιμο με το ξυλοφάι, ύστερα με το γυαλί και τέλος με ψιλό γυαλόχαρτο. Τις δόγες πολλές φορές τις είχαν πλανίσει για να είναι έτοιμες. Για να τοποθετηθεί όμως το σαμάρι στην πλάτη των ζώων έπρεπε να φτιαχτεί και το στρώμα του σαμαριού για να μην πληγώνονται τα ζώα. Το στρώμα φτιάχνονταν από σαμαροσκούτι (χοντρό μάλλινο ύφασμα) και από πάνω με λινάτσα ή μουσαμά. Ενδιάμεσα βάζανε βούτημα, ένα μαλακό καλαμοειδές γεμάτο ψύχα, που φύτρωνε στις άκρες των λιμνών. Αφού τελειοποιούνταν το σαμάρι το χρησιμοποιούσαν και αφού το βούτημα συμπιεζόταν το έφερναν στο σαγματοποιείο για το πέτσωμα. Έβαζε πάλι βούτημα και από πάνω το κάλυπτε, κυρίως με δέρμα, για να προστατεύεται από τη βροχή. Το βούτημα το προμηθεύονταν από την Καντήλα Αργολίδας, γιατί το χωριό Δίδυμα δεν είχε τέτοια παραγωγή. Τα ξύλα όμως που χρησιμοποιούνταν προμηθεύονταν τόσο από τα δέντρα του χωριού, όσο και από πλατάνια του χωριού Πελεή. Το κόστος ενός σαμαριού ήταν ανάλογο με το μέγεθός του. Ο ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΟΣΟ ασβέστης χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως επίστρωμα στα σπίτια, στις αυλές, στα καλντερίμια και στις κρήνες. Οι ασβεστοποιοί έφτιαχναν τον ασβέστη στα ασβεστοκάμινα χρησιμοποιώντας ως καύσιμη ύλη τους πρίνους και τα κλαδιά της ελιάς, μετά την περίοδο του κλαδέματος. Τα ασβεστοκάμινα τα κατασκεύαζαν οι ίδιοι: άνοιγαν ένα μεγάλο λάκκο, έχτιζαν τα τοιχώματά του με «λιγδόπετρες» και συνέχιζαν προς τα πάνω με μαρμαρόπετρες και λάσπη. Τις μαρμαρόπετρες τις εξόρυσσαν από τα νταμάρια με τη βοήθεια λοστού ή βαριοπούλας. Η καύση μετέτρεπε τις μαρμαρόπετρες σε ασβέστη. Η φωτιά στο ασβεστοκάμινο ξεκινούσε τα ξημερώματα, ενώ η καύση έπρεπε να είναι συνεχής για ένα εικοσιτετράωρο, ώστε να ασβεστοποιηθεί η πέτρα. Μετά την καύση χρειαζόταν ακόμα μία μέρα για να κρυώσει το καμίνι. Στη συνέχεια τη διανομή του ασβέστη αναλάμβαναν οι αγωγιάτες, που κουβαλούσαν τον ασβέστη μέσα σε τρίχινα τσουβάλια.. Σήμερα δεν υπάρχουν πια ασβεστοποιοί, εφόσον ο ασβέστης παράγεται μαζικά από ειδικευμένες βιομηχανίες ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΗΣ ΥΦΑΝΤΡΑΣ – Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΑΡΓΑΛΕΙΟΥ Ο αργαλειός ως οικιακό εργαλείο είναι αρχαιότατο και αναφέρεται από τον Όμηρο ως ιστός. Η Πηνελόπη ύφαινε τη μέρα και ξεΰφαινε τη νύχτα για να ξεγελά με τον τρόπο αυτό τους «μνηστήρες» ώστε να την περιμένουν ώσπου να τελειώσει το «διασίδι» της. Η θεά Αθηνά στην αρχαιότητα προστάτευε την υφαντική τέχνη γι’ αυτό ονομαζόταν «Έργανη Αθηνά». Πολλά από τα δημοτικά μας τραγούδια είναι αφιερωμένα στον αργαλειό και την ύφανση.
Στα παλιά χρόνια και στην περιοχή της Ερμιονίδας οι γυναίκες ασχολούνταν με το κέντημα και την ύφανση. Μάθαιναν τον αργαλειό από τις πιο ηλικιωμένες γυναίκες που σε διάφορα μέρη της Ελλάδας ονομάζονταν «μαΐστρες». Δεν υπήρχε αργαλειός σε κάθε σπίτι ούτε την τέχνη της υφαντικής την μάθαιναν όλες οι νοικοκυρές. Γι’ αυτό και όσες είχαν αργαλειό δεν κατασκεύαζαν μόνο τα ρούχα του σπιτιού τους αλλά και εμπορεύονταν τα υφαντά τους αν είχαν ανάγκη οικονομική.Οι πιο οικονομικά ευκατάστατες υφάντρες ύφαιναν μόνο μεταξωτά υφάσματα για να πατούν χωρίς να πονούν στο ποδαρικό του αργαλειού, φορώντας παντόφλες με ελεύθερη τη φτέρνα. Τα χοντρά υφάσματα τα ύφαιναν οι πιο φτωχές γυναίκες και κοπέλες που ξεκόκιζαν το βαμβάκι κι αυτές συνήθως τα πουλούσαν. Ευρύτερα είναι γνωστά 4 βασικά είδη αργαλειού:α) ο όρθιος ή αντρομιδίσιος αργαλειός, κατάλληλος για την ύφανση κιλιμιών χραμιών και κάθε είδους χαλιών.β) Ο καθιστός που αποτελεί και τον βασικότερο τύπο αργαλειού που είναι οριζόντιος.γ) του λάκκου, ίδιος με τον καθιστό αλλά πιο απλός και πρόχειρος στην κατασκευή, πάντα τοποθετημένος εκτός σπιτιού.δ) Ο χαραρίσιος, που μοιάζει με τον όρθιο αλλά τοποθετείται υπό γωνία, στον οποίο ύφαιναν λινάτσες (χαράρια). Στην περιοχή μας κατασκευαζόταν και χρησιμοποιούνταν ο καθιστός τύπος αργαλειού. Αποτελείται από 4 στύλους και ο σκελετός του έχει σχήμα κύβου. Πάνω στους στύλους περιστρέφονται τα «άντι» (ξύλινοι άξονες στους οποίους τυλίγεται το ύφασμα). Το ένα «άντι» βρίσκεται μπροστά στο στήθος της υφάντρας και το άλλο κάτω στα πόδια της. Στο πρώτο είναι τυλιγμένα τα χοντρά νήματα (το στημόνι) που απλώνονται και τυλίγονται στο δεύτερο «άντι» του ποδιού, αφού πρώτα περάσουν από τα «μυταριά» (από αρχαία λέξη μύτος) και ακολουθεί η υφάντρα πατώντας τις δύο «πατήθρες» ή «ποδαρικά».Ανάμεσα στις κλωστές η υφάντρα με τη «σαΐτα» που κρατούσε στο χέρι περνάει το ‘υφάδι» στην «κρόκη» και ύστερα το πιέζει με το χτένι για να σφίξει. Έτσι συνδυάζοντας τις κινήσεις των χεριών και των ποδιών της, κατορθώνει να φτάσει στη τελική φάση της ύφανσης.Η δουλειά στον αργαλειό απαιτούσε μεγάλη δύναμη χεριών και συντονισμό κινήσεων μια και η υφάντρα χρησιμοποιούσε παράλληλα χέρια και πόδια. Γι’ αυτό θεωρούταν πολύ κουραστική δουλειά και επίπονη. Παρέα στον αργαλειό Η δημοτική ποίηση περιγράφοντας τις δυσκολίες αυτές χρησιμοποίησε τους εξής στίχους: «Το κέντημα είναι γλέντημα και η ρόκα είναι σεργιάνιμα ο αργαλειός είναι σκλαβιά, σκλαβιά πολύ μεγάλη». _ντριστέλλες
ο χωριό Νερόμυλοι βρίσκεται στους πρόποδες του Κισσάβου σε υψόμετρο 200μ. και απόσταση 29χλμ από την Λάρισα. Γνωστό για τις Ντριστέλλες οι πηγές των οποίων εντοπίζονται μέσα στη ρεματιά που διασχίζει το χωριό και πηγάζει από τον Κίσσαβο. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την δενδροκομία στην πλειοψηφία τους αλλά και με την κτηνοτροφία και την αξιοποίηση των νεροτριβών
........................................................................................................................................................................................... |
- ΑΡΧΙΚΗ
-
ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ
- ΧΑΡΤΗΣ
- ΔΗΜΟΣ ΓΕΝΙΚΑ >
-
1. ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
>
- ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ
- ΔΗΜΑΡΧΟΣ >
- ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ >
- ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΙ
- ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ
- ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΔΙΑΤΑΚΤΗ
- ΔΕΥΑ
- ΚΑΛΥΨΩ
- ΚΑΠΗ
- ΗΡΑΚΛΕΙΔΗΣ
- ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
- ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
- ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΑΜΠΙΚ ΣΤΟΜΙΟΥ
- ΚΕΠ
- ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
- ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ- ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΕΣ ΝΕΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΓΙΑΣ >
- ΕΜΒΛΗΜΑ
- ΕΤΗΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ
- ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ
- ΑΜΕΑ
- ΝΟΜΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ
- ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2014 >
- ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΗΜΟΥ >
- ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
- ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
- ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
- ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ
- ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
- ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ
- ΑΙΓΙΑΛΟΥ
- ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ
- ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ- ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ -ΕΠΧΣΕΩΝ
- ΕΣΠΑ
- ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΓΙΑΣ
- Αδελφοποιήσεις
- 2. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ >
- 3. ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ >
-
4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
>
- ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
-
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
- ΙΣΤΟΡΙΑ
-
ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΟΥΣΕΙΑ
>
-
ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ
>
- ΑΓΙΑ Δώτιο πεδίο
- ΑΓΙΑ ΕΡΥΣΙΧΘΩΝ
- ΑΓΙΑ Ασκηταριό Αγίου Παντελεήμονα
- Μεταξοχώρι Παρθεναγωγειο τ
- ΑΡΧΑΙΕΣ ΒΡΥΣΕΣ
- ΝΕΡΟΜΥΛΩΝ ΡΩΜΑΙΚΟ ΛΟΥΤΡΟ
- ΝΕΡΟΜΥΛΩΝ ΒΑΘΥΡΕΜΑ
- Νερόμυλοι Το κάστρο.
- ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ ΣΤΟ ΒΑΘΥΡΕΜΑ ΑΓΙΑΣ
- ΓΕΦΥΡΑ ΑΛΑΜΑΝΟ ΠΟΤΑΜΙΑ
- ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙ
- ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ ΑΓΙΑ
- Αρχαιολογική Συλλογή Αγιάς
- ΓΚΑΛΝΤΕΡΙΜΙ ΑΓΙΑ-ΜΕΓΑΛΟΒΡΥΣΟ
- Το Ιστορικό Αρχείο Αγιάς
- Λαογραφικό Εκθετήριο Ποταμιάς
- Κειμήλια Αγίου Αντωνίου Αγιάς
- Βυζαντινή Συλλογή Αγιάς
- ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΓΙΑΣ
- ΤΟΥΜΠΑ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΑΓΙΑ
- ΥΠΟΓΕΙΟΣ ΤΑΦΟΣ ΣΤΟ ΓΕΡΑΚΑΡΙ
-
ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΣ ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ
>
- ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ
- ΜΕΛΙΒΟΙΑ
- Αρχαία Μολύβια ΜΕΛΙΟΙΑ
- ΣΚΙΑΘΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΠΟΥ ΚΑΤΑ ΠΑΣΑ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΗΤΑ
- ΚΑΣΤΡΟ ΒΕΛΙΚΑΣ
- Κάστρο Σκήτης
- ΣΚΑΛΟΠΑΤΙΑ ΤΟΥ ΞΕΡΞΗ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΥ
- ΑΡΧΑΙΟ ΛΙΜΑΝΙ ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΥ
- Αρχαιολογική Συλλογή Μελιβοίας
- Βυθισμενο πολεμικό Περσών στον Αγιόκαμπο
- Ναός Μεταμόρφωσης στην Άνω Σωτηρίτσα
- Παναγία Βελίκα
- βωμός του Ακραίου Διός
- Αγιος Αθανάσιος Σκήτης
- Μονή Αγίου Ιωάννη Θεολόγου ΒΕΛΙΚΑ
- Γεφύρι Παπαρίζαινας Κοκκινο Νερό
- Πολυδένδρι, Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου
- Βυζαντινή μονή στο ακρωτήριο Δερματάς ΒΕΛΙΚΑ >
- ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΙΚΟΝΩΝ ΣΤΟ ΝΑΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥ&Et
- ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ
- Στο Σκλήθρο υπάρχει Λαογραφικό Μουσείο
- Μελιβοία, Ν.Παναγίας
- Μελιβοία (Αθανάτη). Μονές στο Όρος Κούτζιμπος
- ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΤΕΙΧΟΣ ΒΕΛΙΚΑ ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΣ
- Παλιουριά,
- Ντίνος και Οστροβός
- ΤΟΥΜΠΑ ΚΑΤΩ ΣΩΤΗΡΙΤΣΑΣ
- Άνω Σωτηρίτσα (Κάπιστα). Ναός Σωτήρος
- ΑΠΟΘΗΚΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΒΕΛΙ
- ΠΑΛΙΟΘΕΟΛΟΓΟΣ
- Παλιουριά. Ληνός στον αγρό Γ. Πλάδα
- Βυζαντινή μονή στη θέση Μονόπετρα της Κουτσουπ&
- Βυζαντινά μοναστήρια στο όρος Κούτζιμπος ΜΕΛ&Io
- Παλιουριά. Ανώνυμος ναός στο κτήμα Γουργιώτ&eta
- Παλιουριά. Ναός Αγίας Παρασκευής στη θέση Ο&si
- Κόκκινο Νερό.ΚΑΣΤΡΟ
- Κουτσουπιά. Ανώνυμη Μονή στον αγρό Πινίκη
- Κουτσουπιά. Ανώνυμη Μονή στη θέση Παλαιομονά&sigm
- Κουτσουπιά. Ανώνυμη Μονή στη θέση Μονόπετρα (Μο&
- Κόκκινο νερό.ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΗΤΣΙΑΡΕΣ
- Κόκκινο νερό. τρίκογχος ναός
- Κόκκινο Νερό. Ανώνυμος ναός στο οικόπεδο Γ. Τ&sigm
- ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΣΘΑΝΙΑ
- ΑΡΧΑΙΑ ΡΙΖΟΥΣ
- ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΣ ΕΥΡΥΜΕΝΩΝ >
-
ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΣ ΛΑΚΕΡΕΙΑΣ
>
- Λακέρεια αρχαία πόλη
- Κάστρο,Αμυγδαλης
- Οικισμός της Παλιόσκαλας
- ΦΡΟΥΡΙΟ ΚΑΣΤΡΙ
- ΑΡΧΑΙΑ ΛΑΤΟΜΕΙΑ
- Εκκλησιαστικό Μουσείο Ανατολής Αγιάς
- οικισμό της Παλιόσκαλας
- Πολιτιστικό Κέντρο της Ανατολής (παλιό Δημοτι&kapp
- ΤΟΥΜΠΑ ΔΗΜΗΤΡΑΣ
- Γεφύρι Ανατολής
- Γεφύρι Δήμητρας:
- ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΣΤΡΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΙ
- Προϊστορικός οικισμός της Δήμητρας
- Θολωτοί τάφοι Μαρμαρίνης
- Αρχαία λατομεία μαρμάρου,
-
ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ
>
- ΓΑΚ
- ΜΝΗΜΕΙΑ
- ΩΔΕΙΟ ΑΓΙΑΣ
-
ΤΟΠΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ
>
- ΑΠΟΚΡΙΕΣ
- ΑΓΙΑ Αγίων Αντωνίων
- Αγιώτικο Πανηγύρι
- ΑΓΙΑΣ ΜΗΛΟΥ
- «Συνάξεως των Αγιωτών Αγίων» και της Εθνικής &Alpha
- ΑΓΙΑΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ
- Εθνικης αντιστασης
- εθνικης αντιστασης Μαρμαρίνη
- ΜΟΥΣΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙΟΥ
- ΚΕΡΑΣΙΟΥ ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙ
- Ανταμωμα Νιβολιανιτών
- ΜΟΥΣΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙΟΥ
- ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΣ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ >
- Ποταμιά Σταυροπροσκύνηση
- ΑΝΑΤΟΛΗ ΜΑΝΙΤΑΡΙΟΥ
- Ανταλλαγές παραδοσιακών σπόρων
- ΕΛΑΦΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΜΠΑΝΑ
- Δήμητρα Αγίου Αθανασίου
- ΑΜΥΓΔΑΛΗ ΙΩΑΝΝΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ
- ΕΛΑΦΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ
- Καστρίου Αγίου Δημητρίου
- Σωτηρίτσα, Αγ.Κων/νου και Ελένη
- ΓΕΡΑΚΑΡΙ ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝ
- Πασχαλόγιορτα - >
- Ομόλιο Γενέθλια της Θεοτόκου 7-8/9 στο
- ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΓΗΣ >
- Γιορτη καλαμποκιου ακτινιδιου ΟΜΟΛΙΟ
- Γιορτή της θαλάσσης
- ΣΑΡΔΕΛΑΣ ΣΤΟΜΙΟ
- ΚΑΣΤΑΝΟΥ ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ
- ΚΑΣΤΑΝΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΡΙΤΣΑ
- Μαρίνου Αντύπα
- ΜΑΡΜΑΡΙΝΗ ΒΡΙΑΒΑΣ ΕΘ.ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
- Αλώνια Ανατολή
- Δήμητρα του Αγίου Αθανασίου
- Ανταλλαγές σπόρων
- Σκλήθρο Γιορτή Μανιταριού >
- Ο Διάπλους του Φιλοκτήτη
- ΜΕΛΒΟΙΑ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
- ΦΙΛΟΚΤΗΤΕΙΑ
- ΒΕΛΙΚΑ ΘΕΟΛΟΓΟΥ 8 ΜΑΙΟΥ
- ΒΕΛΙΚΑ Ο Διάπλους του Φιλοκτήτη
- ΜΕ ΘΕΑ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
- ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ
- ΜΟΥΣΕΙΑ >
- ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΓΙΑΣ
- ΗΡΑΚΛΕΙΔΙΟ ΙΔΡΥΜΑ
- ΘΕΑΤΡΑ
- ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ >
-
ΣΥΛΛΟΓΟΙ Συνεταιρισμοί
>
- ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ ΟΜΗΡΟΣ ΚΑΙ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟ
- ΑΓΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΧΟΡΩΔΙΑ
- ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΑΓΙΑΣ >
- ΑΓΙΑ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΔΑΛΛΑΣ >
- ΑΓΙΑΣ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ
- Αγιά Σύλλογος Καρδιοπαθών «Όσιος Συμεών ο
- Αγιάς Μουσικός Σύλλογος-Χορωδία
- Αγιάς Εμπορικός Σύλλογος
- Αγιάς Πολιτιστικός Σύλλογος Δήμου Αγιάς
- Αγιάς Μουσικός Σύλλογος-Χορωδία
- Πολιτιστικός Σύλλογος Καρίτσας Καλυψώ
- Αγιάς Σύλλογος Γυναικών
- Αγιά Σύλλογος Αγιωτών στην Αθήνα
- ΑΓΙΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
- ΑΓΙΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟ
- ΑΓΙΑΣ ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
- Αγιάς Αθλητικός Οργανισμός Δήμου
- Μεταξοχωρίου Χορωδία γυναικών -
- Μεταξοχωριου Πολιτιστικός Εξωραϊστικός Σύ&lambd
- Μεγαλόβρυσου Εξωραϊστικος Σύλλογος
- Νερομύλων Πολιτιστικός Σύλλογος
- Ανάβρας Σύλλογος Γυναικών
- Αετολόφου Πολιτιστικός Σύλλογος
- Αετολόφου Σύλλογος Γυναικών .
- Ποταμιάς Σύλλογος Γυναικών
- Ελάφου Εξωραϊστικός Σύλλογος
- ΓΕΡΑΚΑΡΙΟΥ Μ.Π.Σ. ΓΥΝΑΙΚΩΝ
- ΓΕΡΑΚΑΡΙΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙ
- Δήμητρας Πολιτιστικός Εξωραϊστικός Σύλλο&g
- Αμυγδαλής Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών
- Καστρίου Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών
- Ανατολιτών Πολιτιστικός Σύλλογος "Ιωάννης ο
- Μαρμαρίνης Πολιτιστικός Σύλλογος
- ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ
- Σκήτης Περιβαλλοντικός Σύλλογος
- ΣΚΛΗΘΡΟΥ Πολιτιστικός Σύλλογος
- ΣΩΤΗΡΙΤΣΑΣ ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ - ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛ&Lambda
- ΣΩΤΗΡΙΤΣΑ Σύλλογος Ενοικιαζομένων Δωματίων
- Αγιοκάμπου Σύλλογος Γυναικών
- ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ
- Βελίκας Πολιτιστικός Σύλλογος "Φιλοκτήτη&sig
- ΒΕΛΙΚΑ Σύλλογος Ενοικιαζομένων Δωματίων Ν.&Lambd
- Ομολίου Πολιτιστικός Σύλλογος
- ΣΤΟΜΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΣ -ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΩΝ ΔΩΜΑΤΙΩΝ
- Μορφωτικός Εξωρα'ι'στικός Σύλλογος Στομίου
- Δασικού Αγροτικού Συνεταιρισμού Τ.Κ. Καρίτσ&alpha
- ΑΠΟΔΗΜΟΙ ΘΕΣΣΑΛΟΙ
-
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ
>
- Μιλτιάδης Δάλλας
- Δημήτρη Αγραφιώτη
- ΓΙΑΤΡΟΣ ΚΑΛΕΡΓΗΣ
- Δημήτριος Ηρακλείδης
- Καρδάρας Τάκης
- Νικόλας Κανάβας
- Φίλιππος Σαμσαρέλος.
- Θεόδωρος Χατζημιχάλης
- ΚΑΡΑΜΠΑΤΣΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
- ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
- Γιώργος Γαρουφαλιάς
- ΕΥΣΤΡΑΤΙΑΔΗΣ
- Αλεξούλη Καλυψώ
- Μεθόδιος Ολυμπιώτης
- ΗΛΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
- Κάρολος Βιανέλλι (Εξ Ιταλίας).
- ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΑΚΕΛΛΙΩΝ
- Ιερόθεος Κακάλης
- Μ. Αντύπα
- Ο Θανατιώτης βουλευτής Στεφανίδης.
- ΓΙΑΝΝΗ ΓΑΛΛΟ
- Νίκου Ποταμίτη
- ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΛΩΡΗ
- Μεθόδιος Ολυμπιώτης
- Δημήτρης Αλαμάνος
- Αρχιμ. Νεκτάριος Δρόσος
- Παναγιώτης Κήπουρος
- ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΧΑΤΖΗ
- Χάρης Τζίκας
- ΤΕΧΝΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗ >
-
ΧΩΡΙΑ
-
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
- ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΓΙΑΣ ΛΑΡΙΣΑΣ
- ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ >
- ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ
-
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ
>
- ΠΗΓΕΣ
- ΛΙΜΑΝΙΑ
- ΦΑΡΟΙ
- ΔΙΑΜΟΝΗ >
- ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
- ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ >
- ΕΝΑΛΑΚΤΙΚΟΣ
- Ορειβατικός - περιπατητικός >
- ΘΑΛΑΣΙΟΣ ΥΠΟΒΡΥΧΙΟΣ ΚΑΤΑΔΥΤΙΚΟΣ >
- Θεραπευτικός - Ιαματικός
- Συνεδριακός
- περιπέτειας
- Κατασκήνωση >
- Εκπαιδευτικός
- ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
- ΚΥΝΗΓΙ
- ΑΕΡΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
- ΠΟΔΗΛΑΤΟ ΒΟΥΝΟΥ
- ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ >
- ΑΘΛΗΤΙΙΣΜΟΣ
-
ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΑΛΙΕΙΑ
- ΝΕΑ
- ΝΕΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ
- ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ
- ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ
- Αγροτικά Μηχανήματα
-
ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΡΟΙΟΝΤΑ
>
- ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ >
- ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
- μεταξοσκωληκας
- ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ
- ΚΡΑΣΙ ΟΙΝΟΠΑΡΑΓΩΓΗ
- ΑΛΙΕΙΑ
- ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΛΙΕΡΓΕΙΕΣ
- ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΛΙΕΡΓΕΙΕΣ
- Έγγειες Βελτιώσεις
- ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ » ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ Στις 18/9/2007, τ
- ΠΟΠ-ΠΓΕ-Ιδιότυπο Παραδοσιακό Προϊόν
- ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
-
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ
- ΜΗΝΥΣΗ ΓΚΟΥΝΤΑΡΑ
- ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΓΙΑΣ
-
ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ
- ΙΣΤΟΡΙΚΟ
- ΓΕΝΙΚΑ
- ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
- ΚΩΔΙΚΟΙ ΕΚΤΑΣΕΩΝ
- ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ -ιΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ
- ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ
- ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ
- ΕΚΤΑΚΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
- ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ
- ΕΝΤΥΠΑ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ
- ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ
- ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ
- ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
- ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ >
- ΤΑ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ
- ΤΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ
- ΚΟΣΤΟΣ ΕΝΣΤΑΣΕΩΝ
- ΑΡΘΡΑ
- ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
- ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙΣ ΔΗΜΟΤΩΝ ΑΠΟ ΔΗΜΟ
- ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙΣ ΔΗΜΟΤΩΝ ΑΠΟ ΔΩΤΙΟ ΠΕΔΙΟ
- ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΚΠΟΙΗΣΕΙΣ
- ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ
- ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΚΑΣΤΑΝΟΠΕΡΙΒΟΙΛΑ
- ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ
- ΑΛΛΟΙ ΔΗΜΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ
- ΦΩΤΟΕΡΜΗΝΕΙΑ
- ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΟΥ
- ΝΕΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ
- ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
- ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
- ΠΕΡΙΟΥΙΑ ΔΗΜΟΥ ΑΓΙΑΣ
- Α
- ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΣΦΑΛΜΑΤΑ
- ΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΟΛΗ ΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
- ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
- ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΝΕΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΓΙΑΣ
- Η χρυσή παρακαταθήκη
- ΠΑΛΙΟΣ ΑΙΓΙΑΛΟΣ ΒΕΛΙΚΑΣ ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΥ
- ΔΩΤΙΟΝ ΠΕΔΙΟΝ